Ўзбекистон респубикаси

менеджмент: лойиҳалаштириш жараёнлари, сифат тизимини такомиллаштириш ва таҳлили, маълумот ва ҳужжатларни бошқариш жараёнлари;
сотиб олиш ва ресурсларни бошқариш;


11.1-расм. Сифат менежменти тизимини ишлаб чиқиш ва жорий этиш учун зарурий ҳаракатлар.

Блок-схема	Фаолият тури	Фаолият тури учун жавобгар		Бажариш муддати	Ижрочи	Фаолият турини аниқлаштирувчи меъёрий ҳужжат	Сифат бўйича ёзувлар
1	2	3		4	5	6	7
	Корхонада СМТни жорий этиш зарурияти
1	СМТ яратиш тўғрисида қарорни қабул қилиш		Бош директор	Факт бўйича	Бош директор, барча ходимлар	ISO 9001	Буйруқ
2	Раҳбариятнинг вакилини тайинлаш		Бош директор	Бирданиган	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	Буйруқ
3	Ишчи гуруҳни шакллантириш		Раҳбариятнинг вакили	1 ҳафта	Раҳбариятнинг вакили, гуруҳ ишчилари		Буйруқ
4	СМТ жорий этиш дастурини ишлаб чиқиш		Раҳбариятнинг вакили	1 ҳафта	Раҳбариятнинг вакили, гуруҳ ишчилари	ISO 9001	СМТни яратиш дастури
5	ISO талаблари бўйича ишчи гуруҳ аъзоларини ўқитиш		Раҳбариятнинг вакили	1 ҳафта	Раҳбариятнинг вакили, гуруҳ ишчилари	ISO 9001	Қатнашиш журнали
6	СМТ жараёнларини аниқлаш		Раҳбариятнинг вакили	2-3 ой	Раҳбариятнинг вакили, гуруҳ ишчилари	ISO 9001	СМТ жараёнлари рўйхати
7	СМТ жараёнларини баён этиш		Раҳбариятнинг вакили	3 ой	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	СМТ жараёнлари мажмуаси
8	6 та мажбурий процедура ҳужжатларини ишлаб чиқиш		Раҳбариятнинг вакили	3 ой	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	6 та мажбурий ҳужжатлаштирилган процедура
9	Сифат бўйича қўлланмани ишлаб чиқиш		Раҳбариятнинг вакили	3 ой	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	Сифат бўйича қўлланма
10	Ишчи йўриқномаларни ишлаб чиқиш		Раҳбариятнинг вакили	3 ой	Раҳбариятнинг вакили	Меъёий ҳужжатлар	Ишчи йўриқномалар
11	Сифат соҳасидаги сиёсатни ишлаб чиқиш		Раҳбариятнинг вакили	1 ҳафта	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	Сифат соҳасидаги сиёсат
12	Сифат соҳасидаги мақсадларини ишлаб чиқиш		Раҳбариятнинг вакили	1 ҳафта	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	Сифат соҳасидаги мақсадлар
13	Раҳбариятни ўқитиш		Раҳбариятнинг вакили	1 ҳафта	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	Қатнашиш журнали
14	Ички аудиторларни ўқитиш		Раҳбариятнинг вакили	2 ҳафта	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001, ISO 19011	Қатнашиш журнали
15	СМТ амалга жорий қилиш		Раҳбариятнинг вакили	2 ой	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	Буйруқ
16	СМТ ички аудитини ўтказиш		Раҳбариятнинг вакили	2 ҳафта	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001, ISO 19011	Буйруқ
17	Ички аудит натижалари бўйича СМТ тузатиш		Раҳбариятнинг вакили	1 ой	Бош директор	ISO 9001, ISO 19011	Ҳисобот
18	СМТни раҳбарият томонидан таҳли қилиш		Бош директор	1 ой	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	СМТ таҳлил тўғрисидаги ҳисобот
19	СМТ сертфикатлаштириш		Раҳбариятнинг вакили	2 ой	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	Сертификат
20	Тузатиш ҳаракатлари		Раҳбариятнинг вакили	1 ой	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	Ҳаракатлар режаси
21	Олдини олиш ҳаракатлари		Раҳбариятнинг вакили	1 ой	Раҳбариятнинг вакили	ISO 9001	Ҳаракатлар режаси
	Сифат менежменти тизими

11.2-расм. Корхонада СМТ жорий этишнинг жараёнли ёндашиш асосидаги алгоритми (муддати ва ижрочилар тахминан олинган).


ишлаб чиқариш: жараёнлар, истеъмолчилар билан алоқадор жараёнлар, янги турдаги маҳсулотларни лойиҳалаштириш ва ишлаб чиқиш жараёнлари, ишлаб чиқариш жараёнлари;
ўлчаш: маҳсулот ва жараёнларни ўлчаш ва мониторинг жараёнлари:
бўлинмаларни ўзаро фаолиятини аниқлаш: жараённинг кириш ва чиқишларини аниқлаш билан ўзаро фаолиятдаги жараёнлари ва чегарасини тавсифлаш.
Ишлаб чиқариш даражасини таҳлил қилиш ва қайта тузиш.
Жараёнлар тавсифи шаклини аниқлаш.
Жараёнлар бўйича зарурий ҳужжатлар ва ишлаб чиқилган СМТ процедураларини жорий қилиш.
6) Ҳужжатлаштирилган жараёнлар ва тавсифлари: жараёнларни баҳолаш мезонларини ишлаб чиқиш (уларнинг самарадорлиги ва натижавийлиги).
7) Сифат менежменти тизимини лойиҳалаштириш.
8) Жараёнларни ресурслар билан таъминлаш: жавобгар ва ваколатли ходимларни аниқлаш; инфратузилма талабларини аниқлаш (асосий воситалар, хизматалр, молиялар, маълумотлар).
9) Жараёнлар таҳлили ва мониторинги, жараёнларнинг натижавийлиги ва самарадорлигини ўлчаш, уларни баҳолаш усулларини жорий қилиш, бошқариш усулларини аниқлаш. Жараёнлар ва уларни таҳлили бўйича ҳисобот шкалларини жорий қилиш.
10) СМТни тайёрлигини яхлит текшириш: ички аудит ва юқори раҳбарият томонидан таҳлилни ўтказиш; сертификатлаштиришдан олдинги аудитни ўтказиш.
11) СМТни сертификатлаштириш.
Сифат менежменти тизимини жорий этишда амалга ошириладиган фаолиятлар, улар учун жавобгарлар ва бажариш муддатлари ҳамда фаолият натижаларининг алгортими 11.2-расмда келтирилган.

11.2. Сифат менежменти тизими ҳужжатларини ишлаб чиқиш

Сифат менежменти тизимини ишлаб чиқиш ва жорий қилишда ҳужжатларни ишлаб чиқшга амалий ёндашув қуйидагича амалга оширилади:
1. Сифат соҳасидаги сиёсат ва мақсадларни ишлаб чиқиш.
Сифат соҳасидаги сиёсатни ишлаб чиқишда “Сифат соҳасидаги сиёсат” атамаси таърифини эътиборга олиш ва қуйидагилар кўрсатилган сиёсатни ишлаб чиқиш бўйича вазифани белгилаш керак:

• 
  юқори раҳбарият томонидан расмий шакллантирилган, ташкилотни сифат соҳасидаги умумий мўлжаллари;
  
• 
  юқори раҳбарият томонидан расмий шакллантирилган, ташкилотни сифат соҳасидаги фаолият йўналишлари;
  

Сифат соҳасидаги сиёсатни ишлаб чиқишни қуйидаги кетма-кетликда амалга ошириш тавсия қилинади:

• 
  сифат соҳасидаги сиёсатни ҳужжат сифатида тузилишини аниқлаш;
  
• 
  корхона стратегик мақсадини аниқлаш;
  
• 
  ташкилотни сифат соҳасидаги асосий фаолият йўналишларини аниқлаш;
  
• 
  асосий йўналишлар бўйича ташкилот фаолияти тамойилларини аниқлаш;
  
• 
  сифат соҳасидаги сиёсатни юритиш ва ташкилотни сифат соҳасидаги мақсадларига эришиш учун шароитларни яратиш учун ташкилот раҳбариятини мажбуриятларини аниқлаш.
  

Корхонани сифат соҳасидаги сиёсатини ишаб чикиш учун жавобгарлик раҳбарга юкланади. Сиёсатни ишлаб чиқиш учун у томонидан корхонани етакчи мутахассислари, юқори раҳбарлик звеноси жалб қилиниши мумкин. Раҳбар томонидан имзоланган Сиёсат корхонани барча ходимларига етказилиши керак (11.3-расм).
Ташкилот мақсадларини белгилашда юқори раҳбарият қуйидагиларни ҳисобга олиши керак:

• 
  ташкилоти жорий ва келажакдаги эҳтиёжлари ва истеъмолчилар истакларини;
  
• 
  маҳсулот ва жараёнларни сифат кўрсаткичларини;
  
• 
  ташкилот фаолиятини ўз-ўзини баҳолаш натижаларини;
  
• 
  маҳсулот, сифат менеджменти тизимлари жараёнларини яхшилаш имкониятларини;
  
• 
  қўйилган мақсадларга эришиш учун зарур ресурсларни.
  

Мақсадлар бутун ташкилотни қамраб олиши ва уларга эришиш учун жавобгар шахслар кўрсатилиши керак. Мақсадларни барча ходимларга аниқ етказиш керак. Мақсадлар даврий равишда таҳлил қилиниши ва зарур бўлганда қайта кўриб чиқилиши керак.
Ташкилот мақсадлари ўлчанадиган бўлиши ва сифат соҳасидаги сиёсат билан мувофиқлаштирилган бўлиши керак. Мақсадлар аниқ қийматлар билан, ёҳуд сонли қиймат билан тавсифланмайдиган, лекин баҳолаш мумкин бўлган режалаштирилаётган самарадорлик билан тавсифланиши мумкин.