«Ўзбекистон давлати ва ҳУҚУҚи асослари» (8-синф) дарслиги бўйича саволлар ва жавоблар

Интизомий жазо қай ҳолатларда белгиланади ва унинг қандай турлари мавжуд?

Жавоб: Интизомий – Ўзбекистон Республикаси Меҳнат Кодексининг 181-моддасига биноан қуйидаги турлардан иборатдир: ҳайфсан; жарима солиш; меҳнат шартномасини бекор қилиш.
Интизомий жазолар ишга қабул қилиш ҳуқуқига эга бўлган шахслар (органлар) томонидан қўлланилади.

175. 
     Фуқаровий жавобгарлик деганда нимани тушунасиз?
     

Жавоб: Фуқаровий жавобгарлик – фуқаролик ҳуқуқбузарлиги учун айбдор шахснинг тўлиқ моддий ва маънавий жавоб беришидир.

176. 
     Маъмурий жазо турларини айтиб беринг.
     

Жавоб: Маъмурий жазолар қуйидагилар: жарима; ҳақини тўлаш шарти билан буюмни олиб қўйиш; буюмни мусодара қилиш; махсус ҳуқуқдан (транспорт воситасини бошқариш ҳуқуқидан, ов қилиш ҳуқуқидан) маҳрум қилиш; маъмурий қамоқ: 3 суткадан 15 суткагача, айрим ҳолларда 30 суткагача.

177. 
     Жиноий жазоларнинг турларини айтиб беринг.
     

Жавоб: Жиноят Кодексининг 43-моддасига биноан, жиноий жазоларга қуйидагилар киради: жарима; муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиш; ахлоқ тузатиш ишлари; хизмат бўйича чеклаш; қамоқ; интизомий қисмга жўнатиш; озодликдан маҳрум қилиш.
Маҳкумларга асосий жазолардан ташқари қуйидаги қўшимча жазо чоралар ҳам белгиланади: ҳарбий ёки махсус унвонлардан маҳрум қилиш; ҳуқуқни тиклаш жавобгарлиги – ноҳақ бузилган ҳуқуқларни тиклаш, бажарил маган мажбуриятларни мажбурлаб бажартиришдан иборат. Бунда ҳуқуқбузарлик содир этган шахс давлат органларини аралаштирмасдан,ўз ташаббуси билан, бузилган ҳуқуқларини ўзи тиклаши мумкин. Лекин, шунда ҳам унга нисбатан қўшимча жазо чоралари кўрилиши мумкин.

178. 
     «Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи орган» деганда нимани тушунасиз, ушбу тизимга қайси органлар киради?
     

Жавоб: Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи давлат органи – бу қонун йўли билан ташкил этилувчи, ўз тузилишига, ижтимоий ҳаётда қонунийлик ва ҳуқуқий тартиботни таъминлаш бўйича аниқ белгиланган ваколатга эга бўлган давлат органидир.
Қонунга биноан, Ўзбекистон Республикасида ҳуқуқни муҳофаза қилувчи давлат органлари тизимини, асосан, қуйидагилар ташкил қилади: Прокуратура ва прокуратура органлари; Адлия вазирлиги ва адлия органлари; Ички ишлар вазирлиги ва ички ишлар органлари; Давлат хавфсизлик хизмати; Давлат солиқ қўмитаси ва солиқ органлари; Давлат божхона қўмитаси ва божхона органлари.

179.