«Ўзбекистон давлати ва ҳУҚУҚи асослари» (8-синф) дарслиги бўйича саволлар ва жавоблар

Демократиянинг қандай турларини биласиз?

Жавоб: Демократия бевосита ва вакиллик демократиялар фарқланади. Бевосита демократияда асосий қарорлар барча фуқаролар томонидан бевосита референдумлар, сайловлар, йиғилишларда қабул қилинади.
Вакиллик демократиясида эса қарорлар сайлов воситасида таркиб топтирилган сиёсий органлар – қонун чиқарувчи органлар (Сенат, Қонунчилик палатаси), маҳаллий кенгашлар томониданқабул қилинади.

50. 
    «Тоталитар тартибот» тушунчаси ва белгиларини айтиб беринг.
    

Жавоб: Ягона партиянинг ҳукмронлиги, ҳуқуқ ва эркинликларнинг поймол этилиши каби салбий хусусиятларга эга бўлган тартибот – тоталитар тартибот дейи лади. Тоталитар тартиботда ўзгача фи крларга қарши курашилади, саёвчиларнинг сайловда муқобил депутатларни сайлаш имкониятлари бўлмайди.Тоталитар давлат мисоли сифатида собиқ Совет Иттифоқини келтириш мумкин.

51. 
    «Фашистик тартибот» тушунчаси ва белгиларини айтиб беринг.
    

Жавоб: Нодемократик тартиботлар ичида фашистик ва тоталитар тартиботларни алоҳида кўрсатиш мақсадга мувофиқдир. Фашистик тартиботда ҳукмронлик қилган ҳар қандай мухолифот йўқ қилинади. Бирон-бир ирқнинг ҳукмронлиги эълон қилинади. Ва ниҳоят, бошқа ҳудуд ларни босиб олишга ҳаракат кучаяди. 1933-1945 йиллардаги фашистлар Германияси ва ўша даврдаги фашистлар Италияси фашистик тартиботли давлатларга мисол бўла олади.

52. 
    «Давлат органи» тушунчаси ва моҳиятини айтиб беринг.
    

Жавоб: Давлат бошқаришини амалга ошириш махсус идоралар томонидан амалга оширилади ва бу идоралар ҳуқуқшунослик фанида давлат органлари дейилади. Давлат органи – қонунга мувофи қ равишда ўз тизимига, ижтимоийҳаёт нинг муайян соҳасини бошқариш бўйича аниқ белгиланган ваколатига эга бўлган давлат идораси ёки муассасаси.

53. 
    Давлат органларининг турларини санаб беринг.
    

Жавоб: Давлат органлари қуйидаги турларга бўлинади:
а) Вакиллик органлари: қонун чиқарувчи, маҳаллий халқ депутатлари
кенгашлари;
б) Ижроия органлари: давлат бошлиғи (президент, монарх), ҳукумат,вазирлик ва давлат қўмиталари, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идоралар (про куратура,ички ишлар вазирлиги ва унинг органлари, адлия вазирлиги ва бошқалар);
д) Маҳаллий ижроия органлари (вилоят, туман ва шаҳар ҳокимликлари);
э) Суд ва конституциявий назорат идоралари: Конституциявий суд, Олий суд ва унинг вилоят (шаҳар бўғинлари).

54.