Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия институти спорт гимнастика машғулотининг

2- жадвал
Юклама ҳисобининг асосий омилларини модел` омиллар билан
таққослашнинг умумий шемаси

Типик вазиятлар	Юклама ҳисоби омиллари муносабатлари
1. Мусобақалар омили	Ту қ Ту мус. Ти қ Ти мус. Эм қ Эм мус. Км қ Км мус. Му қ Му мус.
2. Дастурни Ўзлаштир иш («ў рганиш»)	Ту > Ту мус. Ти > Ти мус. Эм > Эм мус. Км > Км мус. Му > Му мус.
3. Техникани барқарорлаштириш, мусобақаларга тайёрланиш («машғулот»)	ЭМ ≥ ЭМкм ЭМ > ЭМ мус. КМ > КМ мус.

Ш а р т л и б е л г и л а р :
Ту - машғулотларнинг умумий вақти
Ти - кўпкураш турларида «соф» иш вақти
ЭМ – элементларнинг умумий миқдори
ЭМ_К – комбинацияларда элементлар миқдори
КМ - тўла комбинациялар миқдори
Му – уринишлар миқдори
Ту мус.; Ти мус.; Эм мус.; КМ мус.;
Му мус. – мусобақа шароитида ў хшаш кў рсаткичларнинг белгилари.


3- жадвал
Юклама шиддатини ошириш ёшллари

Кў рсаткичларни камайтириш
Ту Му; Ту Ту Ту Ту	Ту Ти ЭМ Му Эму КМ	Ти; ЭМ; КМ КМ; ЭМу* ЭМу ЭМ; КМ Му

ЭМ_у – уринишда элементлар миқдори. Бошқа белгилар аввалги жадвалда кў рсатилган.
Мажбурий ёки эркин комбинацияларни юқори сифат билан бажариш эвазига машғулот шиддатини максимал даражагача етказиш ҳамда тўла комбинациялар миқдорини кўпайтириш, уринишлар орасидаги дам олиш танаффусларини қисқартириш, машқ ёки унинг бир қисмини дам олишсиз такрорлаш ва бошқа имкониятларни гимнастиканинг хусусияти деб ҳисоблаш керак.
Юклама катталигини тўла тавсифлаш учун фақат унинг ҳажми ва шиддатинигина эмас, яна машғулотларнинг мусобақа шароитига яқинлиги даражасини, янги мураккаб машқни ўргатиш билан боғлиқ вазифалар миқдори, жароҳатланиш хавфи бўлган вазиятларнинг мавжудлиги, ў тказиладиган мусобақаларнинг миқдори ва миқёси каби омилларни ҳам э`тиборга олиш шарт. Кў риниб турибдики, машғулот шиддатини, демак, бутун юкламанинг шиддатини оширадиган кўпгина омиллар психоген имкониятга эга. Мослашиш қонунларига кўра шуғулланган сайин бу омилларнинг та`сири камаяди. Сўз имиз якунида турли даврларда машғулотни режалаштиришнинг ҳар хил даражалари Ўз аро алоқада кў рсатилган шемани келтирамиз (4-жадвал).