Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети

 
2.2. «Тошкент-Телеком» филиалидаги мавжуд иқтисодий рискларни 
бош
қ
ариш жараёнларининг таҳлили 
Тадбиркорнинг ёки рахбарнинг риск даражасига қараб хавф ва эхтимоллик 
даражаси, шунингдек фойда ёки зарар даражаси турлича бўлади. Шу сабабли 
хавфдан холи ёки қисман холи бўлиш учун риск даражаси билан хавф 
даражаси уртасидаги энг макбул нисбатни танлаб олиш керак, яъни 
тарозининг шайини қуйидагича бўлиши лозим(2.2.1-расм). 

---

56 
2.2.1-расм 
Хавф ва тадбирлар нисбати 
Рискни бошқариш бу идентификациялаш, таваккалчилик ёки хавф-
хатарни таҳлил қилиш ва қарорлар қабул қилиш жараёнлари билан боғлиқ 
бўлиб, у ўз ичига корхона ахборот хавфсизлигига кириб келадиган хатарли 
вазиятларнинг салбий оқибатларни минималлаштришга ва ижобий 
натижаларни максималлаштиришни қамраб олади. Риск ёки хавф-хатарни 
бошқариш, одатда, қуйидаги жараёнлар бажарилишидан иборат. 
1. Рискни бошқаришни режалаштириш – хавф-хатарни бошқариш 
фаолиятини режалаштириш ва йўналишларни танлаш. 
2. Рискни идентификациялаш - хавф-хатарни аниқлаш ва унинг 
характеристикасини ҳужжатлаштириш. 
3. Рискни сифати жиҳатидан баҳолаш – муваффақиятга таъсирини 
аниқлаш мақсадида хавф-хатар ва унинг пайдо бўлиш шароитини 
сифат жиҳатидан таҳлил қилиш. 
4. Миқдорий баҳолаш - хавф-хатарни пайдо бўлиши ва унинг таъсирини 
миқдорий баҳолаш. 
5. Рискларни бошқариш ёки уларга таъсир этиш – хатарли ҳолатларнинг 
салбий оқибатларини юмшатиш ёки улардан фойдаланиш бўйича услуб 
ва чора-тадбирлани аниқлаш. 
6. Рискларни мониторинги ва назорати – бошқа (қолган) хавф-хатарларни 
аниқлаш, хавф-хатарларни бошқариш лойиҳасининг бажарилишини 
назорат қилиш ва хатарли ҳолатларнинг салбий оқибатларини 

---

57 
юмшатиш самарадорлигини баҳолаш. Бу жараёнларнинг барчаси бир-
бирига ўзвий боғлиқ. 
Рискдаги хавф даражасини аниқлаш, унинг олдини олиш йўлларини 
излаб топиш ва оқибатида юз бериши мумкин бўлган зарарларни пасайтириш 
бўйича чора-тадбирларни амалга оширишга оид фаолиятни рискни