Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

 
10.3 Портландцементтиӊ қәсийетлери 
Цемент қәсийетлерине майдалық дәрежеси, нормал қойыўлығы,
 
қатыў дәўири, маркасы 
ҳәм т.б. киреди. Цементтиӊ химиялық ҳәм минерал қурамлары жоқарыда баян етилген 
болып, олар шийки заттыӊ қурамына қарап бираз ӛзгериўи мүмкин. Цементтиӊ материал 
қурамына (масса бойынша, %) клинкер, гипс, минерал қосымшалар, пластифицирлеўши ҳәм 
Қурғақ усыл: 
шийки зат аралашмаси 
декарбонизатордан келади 
Ҳўл усыл: 
Шийки зат аралашмаси 
шламбассейндан келади 

---

65 
гидрофоблеўши қосылмалар киреди. Бундай қосылмалар цемент массасына салыстырғанда 
0,1-0,3% муғдарда цемент түйиў пайытында киритиледи. 
Майдалық дәрежеси 
қурғақ ҳалатдағы цементтиӊ №008 електеги (тесик ӛлшемлери 
0,08 мм) қалдығы менен анықланады. Цемент усы електен кеминде 85% ӛтиўи керек. 
Бул усылдан тысқары цементтиӊ майдалық дәрежеси оныӊ дисперслигин анықлаў 
усылы менен де әмелге асырылады. Әпиўайы 400 маркадағы цементтиӊ дисперслиги, яғный 
салыстырмалы юзаси 2500-3000 см
2

г болыўы мүмкин. 
Тығызлығы. 
Цемент тығызлығы 3,05-3,15 г

см
3
. Минерал қосымшалар цемент 
тығызлығына тәсир етиўи мүмкин. Тӛгилген ҳалатдағы тығызлығы 1100 кг

м
3
әтирапында, 
орташа тығызластырылғанда 1300 кг

м
3
. 
Суўға талабы. 
Цементтиӊ бул қәсийети нормал қойыўлықдағы цемент қамырын 
алыўға зәрүр болған суў муғдары менен (цемент массасына салыстырғанда % есабында) 
белгиленеди. 
Цемент қамырыныӊ нормал қойыўлығы Вика әсбабыныӊ ҳәрекетлениўши пестиги 
тагликка 5-7 мм қалған ҳалатда белгиленеди. Цементтиӊ суўға талабы 22-28% әтирапында. 
Гидравликалық қосымшалардыӊ цемент клинкерине қосылыўы суўға болған талапты 32-37% 
ке шекем асырыўы мүмкин.