Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

 
 

---

109 
16.2 Жыйналмалы темирбетон конструкциялар
16.1-сҥўрет. Жәмийетлик имаратлардыӊ айрым бир жыйналмалы темирбетон 
конструкциялары 
а) сыртқы безеў қапламалы дийўал панеллери; б), в) домалақ ҳәм овал бослықлы қабатлар 
аралық плиталар; г) жыйналмалы фундамент элементлери; 1-фундамент блокы; 2-подвал 
фундаментлери блокы; д), е) лесница ҳәм лесница майдоншасы. 
Жыйналмалы темирбетон имарат ҳәм иншаатлардыӊ ҳәмме бӛлимлерин таярлаўда 
ислетиледи: фундаментлер, сыртқы ҳәм ишки дийўаллар, каркаслар, қабатлар аралық ҳәм 
тӛбе бастырма плиталары, лесницалар, балкалар, колонналар ҳәм басқалар (16.1-сүўрет). 
Жыйналмалы темирбетон конструкциялар ислетилиў тараўына қарай тӛрт тийкарғы 
топарға бӛлинеди: жәмийетлик имаратлары, санаат имаратлары, инженерлик иншаатлары, 
арнаўлы буйым ҳәм конструкциялар. 
16.2.1 Жәмийетлик имаратлары ушын конструкциялар 
Фундамент ҳәм имаратлардыӊ жер асты бӛлеги ушын темирбетон блоклар, свайлар ҳәм 
басқалар ислетиледи. 
Фундамент блоклари М200, М250 ҳәм М300 маркалы аўыр бетонлардан таярланады. 
Арматура сыпатында тегис полат торлар ислетиледи. Подвал дийўалларыныӊ блоклары 
М100 ҳәм М150 маркалы аўыр бетоннан тӛмендеги ӛлшемлерде таярланады: узынлығы 2500 
мм ге шекем, ени 500 мм ге шекем ҳәм бийиклиги 700 мм. 
Блоклардыӊ қаптал тәрепинде подвал дийўалларын монтажлаўда пайдаланылатуғын 
ҳәм блокларды монолитлеўде ислетилетуғын арнаўлы ойықлар (пазлар) қалдырылады. 
Монтаж жумыслары тамамланғаннан кейин ойықлар избе-из цементли араласпалар менен 
толтырылады. 
Подвал дийўалы блоклары
бетонды тежеў мақсетинде иши бослықлы ҳалда 
таярланыўы мүмкин. 
Свайлар кесе кесими 300х300 мм ӛлшемли квадрат формада ҳәм узынлығы 6-12 м 
болады. Олар М300 маркалы аўыр бетоннан таярланады. Свай фундаментлери имарат бос 
ҳәм батпақ тәризли жерлерге қурылғанда жердиӊ таслақ қатты қатламына шекем арнаўлы 
үскене жәрдеминде қағылады. Бунда имараттыӊ жумсақ жерде шӛгиўиниӊ алды алынады. 

---

110