Ózbekistan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

Qaxarman izlep. Aǵartıw dáwirin kóbirek Vol`ter dáwiri dep te ataydı. Filosoftıń eń isenimli obrazın Jan Antuan Gudon (1741-1823) jaratqan. Uzaq ómiri dawamında músinshi ullı zamanlaslarınıń 200 den artıq portretin soqtı. Avtordıń óz sózlerine kóre ol «óz xalqınıń dańqı hám baxtın payda etetuǵın adamlardıń ózgermes obrazların» saqlap qalıw hám jaratıwǵa háreket etken.

Vol`ter 1778-jılı, ólimnen aldın, Parijge sońǵı márte kelgeninde Gudonǵa óz kórinisin jaratıw ushın barǵan. Ol kresloda otırǵan kórinisinde súwretlengen. Aldımızda qartayǵan bir ǵarrı otır. Gudon hesh nárseni: kekselik bet kórinisin de, tissiz, salbırap qalǵan jaqların da jasırmaǵan hám bezep kórsetpegen. Biraq biz súwrette ǵarrılıqtı emes, kewildiń ullılıǵın hám kishkene denedegi kúshli qudiret kúshin kóremiz. Tereń qarawında hám kúlgeninde insan sanası súwretlengen.

Óz dáwiriniń qaxarmanın izlep Jak Lui David (1748-1825) antik tariyxqa kiredi, zamanagóy waqıyalarǵa say temalar izledi. 1784-jılı súwretshi «Goraciyler anti» degen úlken polotnonı juwmaqladı. Úsh aǵa-ini birdey mártlik penen ákesine jeńiske erisiw yaki respublika ushın jan beriwge ant etip atır. Avtor watan jolındaǵı mártligin sulıwlıǵın súwretlegen. Zamanlaslarınıń guwalıq beriwinshe, súwretti kóriw ushın júzlep adamlar kele bergen, kele bergen. Qala hákimiyatı hátte tártipsizliktiń aldın alıw sharaların da kórip qoyǵan.

Francuz revolyuciyası baslanıwı menen xudojniktiń pikirleri áyyemgi tariyxqa qaratılmadı. Zamanagóy ómirde ol bar bolǵan tártipti ózgertiwge háreket etip atırǵan qaxarmanlardı pútkil barlıǵı menen kóre aldı. David sol waqıyalardıń belsendi qatnasıwshılardan biri Marat penen tanıs edi. Onıń óliminen soń bul yakobinshini máńgilestiriw xudojniktiń ruwxıy wazıypasına aylandı. Bul wazıypa «Marattıń ólimi» súwreti ústinde islew ushın túrtki boldı. Azǵana predmetler: vanna, stol sıpatında xızmet etken aǵash yashik, jınayat ámelge asırılǵan pıshaq– bulardıń bári qayǵılı haqıyqattı qayta tikledi. Marattıń aǵarǵan beti jansız hám tınıshlıq halında súwretlengen.