‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

3-§. Fuqarolik huquqida qonun analogiyasi va
huquq analogiyasi
Fuqarolik qonunlari ijtimoiy hayot munosabatlarida kun sayin 
vujudga kelayotgan munosabatlarni to ‘la o‘z ichiga olgan qoidalami 
bera olmaydi. Turmushda fuqarolik huquqi normalari bilan nazarda 
tutilmagan yangi munosabatlar ham paydo boMishi mumkin. Shu sababli 
fuqarolik huquqida analogiya (qiyoslash, o ‘xshatish)ga yo‘l qo‘yiladi.
0 ‘zbekiston Respublikasi FKning 5-moddasiga asosan fuqarolik 
huquqiy munosabatlari qonun hujjatlari yoki taraflaming kelishuvi
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bilan to ‘g‘ridan-to‘g‘ri tartibga solinmagan hollarda fuqarolik qonun 
hujjatlarining o‘xshash munosabatlarni tartibga soluvchi normasi 
qo‘llaniladi (qonun o‘xshashligi). Agar qonun o‘xshashligidan foydala- 
nish mumkin bo‘lmasa, taraflarning huquq va burchlari fuqarolik 
qonun hujjatlarining umumiy negizlari, oqillik va adolat talablariga 
amal qilgan holda belgilanadi.
Yuqorida ko‘rsatilgan normaga binoan o‘xshatish ikki turga bo‘- 
linadi:
birinchisi 
— qonun bo‘yicha qiyoslash,
ikkinchisi 
- huquq bo‘yicha qiyoslash.
0 ‘xshash munosabatlarni tartibga soladigan qonunni tadbiq etishga 
qonun analogiyasi deyilsa, nizoli munosabatni qonunlarning umumiy 
asoslari va m a’nosiga tayanib hal qilishga huquq analogiyasi deb 
ataladi.
Analogiya to‘g ‘risidagi qonunlarni tadbiq etishda quyidagilarni 
nazarda tutish lozim;
birinchidan, 
yuqorida ko‘rsatilgan qoidalarga faqat mazkur masala 
yuzasidan tegishli qonun va farmoyishlar bo‘lmagan holdagina asoslanib 
ishni hal qilish mumkinligini;
ikkinchidan, 
bunday analogiya tariqasida sud qarori faqat nizo 
uchun kuchda bo‘lishini;
uchinchidan, 
sud qonunlarining umumiy negizlari va mazmuniga 
quruqdan-quruq havola qilmay, balki qarorni ifodalashda sud qaysi 
qonunning umumiy asoslariga tayanib, o ‘z qarorini chiqarganligini 
ko‘rsatish lozim:
Fuqarolik huquqlaiini cheklaydigan va javobgarlik bclgilaydigan 
normalarni o ‘xshashlik bo‘yicha qoMlanishga yo‘l qo‘yilmaydi.