‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Imloviy sharhlashda 
imlo qoidalaridan foydalanib qonunda ishla- 
tilgan ayrim so‘zlar, jumlalar, ifodalarning ma’nosini aniqlash yo‘li
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bilan huquqiy normalaming mazmuni belgilanadi. Masalan, FKning 
30-moddasida «Ruhiy kasalligi yoki aqli zaifligi oqibatida o ‘z 
harakatlarining ahamiyatini tushuna olmaydigan yoki ularni boshqara 
olmaydigan fuqarolarni sud qonun hujjatlarida belgilab qo ‘yilgan 
tartibda muomalaga layoqatsiz deb topishi mumkin» deyiladi. Bu 
erda qonun chiqaruvchi «yoki» so‘zini ishlatishi natijasida fuqaroni 
muomalaga layoqatsiz deb topish uchun ikkita asosdan bittasi, ya’ni 
o‘z harakatlarining ahamiyatini tushuna olmaslik yoki ulami boshqara 
olmaslikning mavjud bo‘lishi yetarli ekanligini ifodalaydi.
Mantiqiy sharhlashda 
qonunda ishlatilgan ifodalar, tushunchalar 
bir-biri bilan ichki, uzviy, mantiqiy bog‘langanligini aniqlab, huquqiy 
norm aning mazm uni belgilanadi. M asalan, FKning ushbu 30- 
moddasida «Ruhiy kasalligi yoki aqli zaifligi oqibatida o ‘z harakatla- 
rining ahamiyatini tushuna olmaydigan yoki ularni boshqara ol- 
maydigan fuqaroni sud qonun hujjatlarida belgilab qo‘yilgan tartibda 
muomalaga layoqatsiz deb topish mumkin», deb aytildi. Demak, 
voyaga etgan fuqaro ruhiy kasal bo‘lsa ham, to sud tom onidan 
«muomalaga layoqatsiz» deb tanilguniga qadar muomalaga layoqatli 
deb faraz qilinadi.
Tizimli sharhlashda 
huquq normasining mazmuni uning huquq 
tizimida egallagan o‘rnini belgilash, uni boshqa huquqiy normalar 
bilan taqqoslash yo‘li bilan aniqlanadi. Masalan, 1963-yilda qabul 
qilingan GKning 321-moddasida mulkning ijaraga oluvchi tomonidan 
yomonlashtirilgan holda yetkazilgan zararlarning ijaraga beruvchi 
tomonidan qoplanishiga aytiladi. Bu yerda zarar yetkazilishi shartnoma 
bo‘yicha olingan majburiyatni buzish bilan bogMiq boMgani uchun 
nizo GKning 479-moddasi bilan emas, 321-moddasi bilan hal qilinadi.