‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

165. Fuqarolik huquqida majburiyat 
deb, shunday fuqarolik-huquqiy 
munosabatga aytiladiki, unga asosan bir shaxs (qarzdor) boshqa shaxs 
(kreditor) foydasiga muayyan harakatlarni amalga oshirishga, chunonchi 
m ol-m ulk topshirish, ishni bajarish, xizmatlar ko‘rsatish, pul to ‘lash va 
hokazo yoki muayyan harakatdan o ‘zini saqlashga majbur bo£ladi; kreditor 
esa qarzdordan o‘zining majburiyatlarini bajarishni talab qilish huquqiga 
ega bo‘ladi.
166. Majburiyat subyektlari 
muayyan huquqlarga ega bo‘lgan va zimma- 
siga majburiyat olgan shaxslardir.
Muayyan bir harakatning qilinishini yoki muayyan harakatni qilishdan 
saqlanishni talab etishga haqli bo‘lgan t a r a f -
kreditor
deb ataladi.
Muayyan harakatni qilishga yoki harakat qilishdan saqlanishga majbur 
bo‘lgan taraf esa 
qarzdor
deb ataladi.
167. Majburiyat huquqi 
— mulk topshirish, ishlarni bajarish, xizmat ko‘rsatish 
yoki pul to‘lash bilan bog‘liq bo‘lgan ijtimoiy munosabatlarni tartibga soladigan 
fuqarolik-huquqiy normalar yig‘indisidir.
168. Kreditorning almashinishi 
deb, majburiyatda ishtirok etayotgan kreditor 
o‘z o ‘mini boshqa shaxs bilan almashinishiga aytiladi.
169. Sessiya 
deb fuqarolik huquq nazariyasida kreditorning o‘zgarishiga 
aytiladi.
170. Sedent 
deb, majburiyat m unosabatlarida ishtirok etuvchi sobiq 
kreditorga aytiladi.
171. Qaytarma (regress) majburiyat 
deb, bir taraf ikkinchi taraf uchun uchinchi 
shaxs oldida bajargan majburiyatni qaytarish to‘g‘risida talab qila olish huquqiga 
aytiladi.
172. Majburiyatlarni bajarish 
deb, qarzdor tomonidan kreditor talabiga 
muvofiq, muayyan bir harakatning qilinishi yoki harakatdan saqlanish tushu- 
niladi.
Majburiyatlarni lozim darajada bajarish tamoyili deganda, majburiyatlar 
qo‘yilgan talablarga to‘liq javob beradigan darajada, bekamu ko‘st va belgilangan 
muddatda bajarilishi nazarda tutiladi.