SO ‘ZBOSHI
Erkin bozor munosabatlariga o ‘tib borilayotgan bir davrda ijtimoiy-
iqtisodiy tizimni fuqarolik huquqi subyektlarining
huquqiy holati va
ular o ‘rtasida vujudga keladigan munosabatlar tabiatining o ‘ziga xos
tarzda o ‘zgarishi va yangicha mazmun bilan boyimoqda. Bu esa, o ‘z
navbatida, fuqarolik huquqi subyektlari o ‘rtasida vujudga keladigan
munosabatlarni huquqiy tartibga solishga qaratilgan qonunlarni qabul
qilish va ularni muntazam takomillashtirib borishni taqozo qiladi.
Fuqarolik huquqi rivojlangan har qaysi huquq tizimining mustaqil
va muhim sohalaridan biri hisoblanib, u qadimgi Rim davlatida
shakllangan huquq tizim ining dastlabki poydevori sifatida vujudga
kelgan. 0 ‘sha davrda sodir etilgan barcha xatti-harakatlar, dastlab
fuqarolik huquqiy norm alar
bilan tartibga solinganligi, keyinchalik
fuqarolik huquqining keng qamrovli rivojlanishiga, ijtimoiy hayotdagi
ahamiyatining ortishiga, huquq sohalari qatoridagi egallagan mavqei-
ning mustahkamlanishi va o ‘sishiga ijobiy ta ’sir ko‘rsatgan.
Kadrlar tayyorlash milliy dasturida ta ’kidlanganidek, «Inson, uning
har tomonlama uyg‘un kamol topishi va farovonligi, shaxs manfaatlarini
ro‘yobga chiqarishning sharoitlarini va ta ’sirchan mexanizmlarini yara-
tish, eskirgan tafakkur va ijtimoiy xulq-atvorning andozalarini o ‘zgar-
tirish Respublikada amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlaming asosiy
maqsadi va harakatlantiruvchi kuchidir.
Xalqning boy intellektual
merosi, um um bashariy qadriyatlar asosida, zamonaviy m adaniyat,
iqtisodiyot, fan, texnika va texnologiyalarning yutuqlari asosida kadrlar
tayyorlashning mukammal tizim ini shakllantirish 0 ‘zbekiston taraq-
qiyotining muhim shartidir»1.
XXI asrda 0 ‘zbekistonda ta ’lim tizimini isloh qilish va takomil-
lashtirish ustivor vazifalardan biridir. Bu esa, o ‘z navbatida huquq-
shunos olimlarimiz zimmasiga tegishli o ‘quv fanlari bo‘yicha o‘quv
adabiyotlami hozirgi davr talabi va ilm-fanning so‘nggi yutuqlarini
1 0 ‘zbekistonning yangi qonunlari. 18-son. - T., «Adolat». 1998.
hisobga olgan holda yangilab borish, o ‘zbek tilida o ‘quv adabiyotlarini
yaratish vazifasini yuklaydi.
Ushbu o ‘quv qo‘llanma Prezidentimiz I.A. Karimovning mamla-
katimiz ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining tub
muammolari, ularni hal
etish yoMlari va usullari bayon etilgan asarlaridan, 0 ‘zbekiston
Respublikasi Konstitutsiyasidan, Fuqarolik kodeksidan, bozor iqtiso-
diyotini yanada takomillashtirishga qaratilgan amaldagi qonunlar,
farmonlar, farmoyishlar va qarorlar mazmunidan kelib chiqqan holda
tayyorlangan.
M azkur o ‘quv q o ‘llanma o ‘z mazmuniga ko‘ra yuridik oliy o ‘quv
yurtlari talabalari, o ‘qituvchilari, aspirantlari
hamda amaliyot xodim-
lariga m oljallangan bo‘lib, uning asosiy maqsadi huquq tizimida asosiy
o ‘rinlardan birini egallagan fuqarolik huquqining tushunchasi, predmeti,
metodi, vazifalari, tamoyillari tizimi, fuqarolik huquqining manbalari,
fuqarolik, huquqiy munosabat, fuqarolik huquqining subyektlari,
obyektlari, bitimlar, vakillik va ishonchnoma, m uddatlar va d a’vo
muddatlari,
mulk huquqi va uning turlari, majburiyat huquqi, majbu-
riyatlarning vujudga kelishi va bekor b o lish asoslari, shartnomalarning
um um iy qoidalari haqida um um iy ta sa w u r ham da bilim ga ega
bo'lishga y o ‘naltirilgan.
0 ‘quv q o ‘llanmani yozish jarayonida akademik X. Rahmonqulov,
prof. I.B. Zokirov, prof. R.J. R o‘ziyev, prof. В.В. Sam arxo‘jayev,
prof. O. Oqyulov, prof. Sh.N. Ro‘zinazarov va boshqa huquqshunos
olimlarning darslik, o ‘quv qoMlanma va ilmiy maqolalaridan keng
foydalanilgan.
Ushbu o ‘quv qoMlanma mualliflarning 2001-2009-yillarda
Mirzo
U ug‘bek nomidagi 0 ‘zbekiston Milliy universiteti huquqshunoslik
fakulteti talabalariga o ‘qigan m a’ruzalari asosida yozilgan b o ‘lib, u
oliy o ‘quv yurtlari huquqshunoslik fakulteti talabalari, magistrantlari,
aspirantlari, tadqiqotchilari va fuqarolik huquqi muammolarini o ‘rga-
nuvchilar, sud amaliyoti xodimlari va shu solia bilan qiziquvchilarga
m o‘ljallangan.
0 ‘quv qo‘llanm a yuzasidan bildirilgan barcha tanqidiy fikrlar
ham da takliflar uchun oldindan o ‘z minnatdorchiligimizni bildiramiz.
