‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Birinchidan, 
korporativ munosabatlar huquq normalari tom onidan 
tartibga solingan huquqiy munosabatlardir.
1 
Qarang:
Т.Кашанина. Корпоративное право. 60-бет.

---

Ikkinchidan, 
bu — fuqarolik huquqiy munosabatlardir. Bundan 
tashqari, ular fuqarolik qonunchiligi normalari bilan tartibga solinib, 
ko‘plab sivilist olim lartom onidan fuqarolik-huquqiy munosabatlarining 
alohida ko‘rinishi sifatida tan olingan. Bunday munosabatlar ayrim 
erkinliklarning cheklanishiga qaramay, fuqarolik huquqining tam oyil- 
lariga asoslanib, o ‘z mulkiga ega bo‘lgan, erkin va mustaqil b o ‘lgan 
alohida subyektlar (yuridik shaxslar — korporatsiyalar va ularning qat- 
nashchilari) o ‘rtasida vujudga keladi.
Korporativ munosabatlar ko‘pincha tashkiliy huquqiy m unosabat 
sifatida tavsiflanadi. Umumiy qoidaga ko‘ra, tashkiliy huquqiy munosa- 
batlar m a’muriy huquq predm eti tarkibiga kiruvchi m unosabatlar 
turkumiga kiradi. Lekin quyidagi sifatlarga javob bera oladigan tashkiliy 
munosabatlar fuqarolik huquqiy munosabatlar bo‘la oladi:
1. Mulkiy jihatdan mustaqil va yuridik teng bo‘lgan subyektlar 
o ‘rtasida fuqarolik huquqi o ‘rnatish.
2. Tartibga solish usuli «hukmronlik, bo‘ysunish» em as, balki 
tom onlarning teng huquqliligi.
3. M unosabat ishtirokchilari o ‘zlariga tegishli huquqlami majburan 
amalga oshirish uchun sudga murojaat qiladilar (binobarin yuridik 
jihatdan subyektlar teng bo‘lib, ulardan biri ikkinchisiga nisbatan 
davlat hokimiyati vakolatiga ega em as).1
Korporativ munosabatlar shunday jihatlarga ega bo‘lgani uchun 
ham, fuqarolik huquqi m e'yorlari tom onidan tartibga solinadigan 
tashkiliy m unosabatlar jumlasiga tegishli bo‘lishi lozim. Korporativ 
munosabatlarni fuqarolik huquqiy munosabat sifatida tan olgan holda, 
ko‘plab huquqshunos olimlar ularning fuqarolik huquqiy m unosabat- 
larning qaysi guruhiga mansub ekanligi to ‘g‘risida bahs-m unozara 
olib bormoqdalar.
Bu borada uchta nuqtayi nazarni e’tirof etgan holda bu m ulohaza- 
larni chuqurroq mushohada qilamiz. S.N. Bratus kooperativ va jam oat 
tashkilotlariga a'zolik huquqi shaxsiy mulkka taalluqli, shuning uchun 
begonalashtirilmaydi, toki ular mazkur korporatsiyaning a ’zosi ekan, 
ularni bunday tashkilot a ’zoligidan ajratib bo‘lmaydi, deb hisoblaydi. 
Bunga javoban, E.N.Gendzexadze tashkilot huquqlariga huquqiy vako- 
lat va majburiyatlarni topshirish mumkinligi xususida o ‘z fikrlarini