‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

206-mashq.
Kompozitsion usul bilan yasalgan so'zlarni namuna-
dagidek ko‘chirib yozing.
Q o'shm a otlar: oqqush...
Q o'shm a ravishlar: har yerda...
Q o'shm a sifatlar: sheryurak...
Q o'shm a fe’llar: borib kelmoq...
bilaguzuk, olachipor, tam om b o'lm o q , shirinso'z, achchiqtosh, 
sakkizoyoq, bodomqovoq, oltingugurt, tillaqo'ng'iz, e’lon qilmoq, kamunum, 
obod aylamoq, olib kelmoq, sarson etmoq, tumanlararo, biryo'la, um um ­
xalq, bir zumda, kinonigoh, sadarayhon, o'zibo'larchilik, tekintom oq, 
ikkiyoqlama, ta’zim aylamoq, kinoyulduz, olibsotar, g'ayrat qilmoq, kirib 
chiqmoq, havorang, oshpichoq, kamsuv, biokimyo, umumshahar.
207-mashq.
Uyga vazifa. Matnni o'qing. Morfologik usul bilan yasal­
gan so ‘zlarni topib, ularni izohlang.
VAZIR TU TISH T U ZU G I
Am r qildimki, vazirlar ushbu to 'rt sifatga ega bo'lgan kishilardan 
bo'lishi lozim: birinchisi — asillik, toza nasllilik; ikkinchisi — aql- 
farosatliiik, uchinchisi — sipoh-u raiyat ahvolidan xabardorlik, ularga nisba-
142

---

tan xushmuomalada bo'lishlik; to'rtinchisi — sabr-chidamlilik va tinch- 
liksevarlik.
Kamolotga erishgan vazir ulkim, davlat muomalalarini tartibga keltirib, 
mulkiy va moliyaviy ishlarni to ‘g‘rilik bilan, asli-nasli tozaligini ko'rsatib, 
ajoyib tarzda bajaradi. Olgulik joyidan olib, bergulik yerga beradi. Dush- 
manlik va jabr-zulm qilmaydi. Birovdan yomonlik axtarmaydi, aytsalar 
eshitmaydi...
Qaysi vazir g‘iybat gaplarni aytsa, uydirma gaplarga quloq solsa, jabr- 
zulm qilsa, o'ziga yoqm agan kishilarni yo'qotish payiga tushsa, uni 
vazirlikdan tushirish lozim. Nasli-yu zoti yom on, hasadchi, gina, kek 
saqlovchi, qora ko'ngillik kishilarga zinhor vazirlik lavozimi berilmasin.
Aqlli, bilimdon va hushyor vazir shunday bo'lurki, bir to 'g'ri tadbir 
qo'llab g'anim dushm anini parokanda qilib yubora oladi, m urosa-yu 
madora, xushmuomalalik bilan sipohni birlashtirib, dushman lashkarlarini 
o'ziga rom qiladi.
1. So'z yasashning qanday usullarini bilasiz?
2. Affiksatsiya usuli haqida so'zlang.
3. So'z yasash qolipi nima?
4. So'z yasash qolipi qanday aniqlanadi?