‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

so‘zlarining tarkibidagi unli tovushlarni alohida olib, ularning hosil
bo'lishidagi nutq organlarining harakatini tushuntirib bering.
62-mashq. Alifboli topishmoqlarning javobini topib, so'zlardagi unli
tovushlarga tavsif bering.
Anorda bor, 
Gugurtda bor 
Zuluk, Zulfun,
Qanorda bor, 
Urgutda bor, 
O'rozda bor,
Fonusdayo'q, 
Lochinda yo'q, 
Tovuqdayo'q,
Fonarda bor. 
Burgutda bor. 
Xo'rozda bor.
Bodomda bor, 
Sanoqda bor,
Toshda yo'q. 
Chanoqda yo'q.
Boshda bor-u, 
Sochda bor-u,
Qoshda yo'q. 
Taroqda yo'q.
(
T. Adashboyev)
63-mashq. Quyida berilgan matnni o‘qing. Tovushlari va harflari bir-
biriga mutanosib kelmagan so‘zlarni topib, izohlang.
ONA M EH R I
Ona! Bu so'z hayot kabi abadiy. Ona borki, olam bor; ona borki, odam 
bor. Ona borki, Vatan bor. Zero, ona kabi muqaddas va tabarruk, aziz va 
mo'tabar, beg'araz va beminnat inson bu yorug' dunyoda topilmaydi. Atoqli 
yozuvchilarimizdan biri aytganidek: «Quyoshsiz gullar ochilmaydi, sevgisiz 
baxt, ayolsiz muhabbat yo'q, onasiz qahramon ham, shoir ham tug'ilmaydi.
47

---

M ehri cheksiz, butun dunyoni ko'kragi bilan boqqan ayol — Onani 
sharaflaylik...»
Dunyoda ona mehridan ortiqroq hech narsa yo‘q!
64-mashq. She’rni o‘qing. Unli tovushlarni aniqlab, ularga tavsif
bering. She’rdagi g‘oyaga munosabat bildiring.
VATANDA BEVATAN BO'LDIM
Agarchi ismim, Erkin,
Erki yo‘q, bandi kishan bo‘ldim,
K o‘zim bog‘liq, dilim dog'liq,
Tilim yo‘q, besuxan bo‘ldim.
K o‘rib hayratga tushdi 
Bu jahon holi parishonim,
Bamisli ankabut so‘rgan —
Chibin, pajmurda tan bo‘ldim.
M uazzam Sayxun-u Jayxun 
Labida tashna lab qoldim,
Kiyintirdim jahonni,
Jismi uryon, bekafan bo‘ldim.
Chekibdir Bobir-u Furqat 
Vatan hajrida afg‘onlar,
Men ersam, voh, ne g‘urbatkim,
Vatanda be vatan bo‘Idim.
Olisda, oh diyorim deb 
Sog'ingay, ey vatandoshim,
Dem a sen o ‘zni bebaxt,
Baxti yo‘q aslida m an bo‘ldim.
Shukurki, keldi Istiqlol,
Um idim rost qil, Ollohim,
Ki shoyad beqafas bulbul 
Kabi sohib chaman bo‘ldim.
Ishonchim bor, Vatan, bir kun 
Kelar chin nurli davroning,
Degayman shunda, chin Erkin,
Chin inson qaytadan bo'ldim.
(Erkin Vohidov)