‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

(Sh. Jalil)
Savol va topshiriqlar
385

---

332-mashq.
«Mardlar qo ‘riqlaydi Vatanni» mavzusida m unozara 
o ‘tkazing. Nutqimizda ravishlaming ishlatilishiga diqqat qiling.
333-mashq.
Berilgan gaplardan ravishlarni toping. Unda ishlatilgan 
kelishik, egalik qo'shim chalarining qanday vazifada kelganligini ayting. 
(
0
‘z m a’nosidami yoki vazifasini yo‘qotganmi?)
1. 
Ota-onaning roziligi umrni ziyoda qiladi. 2. Is’hoq birdaniga kecha 
bo'lib o ‘tgan voqeani esladi. 3. Yaqinda Oqsaroy bekatida b o iib o ‘tgan 
voqea hamm amizni o'ylantirib q o ‘ydi. 4. Birdan eshik ochildi. Chal- 
qanchasiga yonboshlab, bag‘rini sovuq k o ‘rpaga burkab yotgan cholning 
ko‘zlari xira tortib qolgan, nursiz edi. 5. Otam kirza etigi qo‘njidan to ‘sat- 
dan suyak dastali, dastasiga shisha k o ‘zlar qadalgan pichoqni sug'urdi.
6
. T o ‘rtko‘z oyoq bosib turdi va shiddat bilan uzoqlarga — kimsasiz qir 
tom on chopdi.
(Sh.Jalil)
334-mashq.
Quyidagi omonim qo‘shimchalarga misollar yozing. Ular 
ikki xil so‘z turkum ini ifoda etsin.
-lab, -cha, -larcha, -da, -dan, -lar.
335-m ashq.
Y o z u v t a x t a s in i n g ik k i t o m o n i g a 2 x il g a p y o z in g .
T a r k ib id a is h tir o k e tg a n ra v ish la r n i s in o n im ra v ish la r b ila n a lm a s h tir in g .
1. Yomg‘ir suvi tez oqadi. 2. Yom g‘ir suvi sekin oqadi.
336-mashq.
N uqtalar o ‘rniga ravishlarni qo‘yib ko‘chiring.
HAYO
Hayo inson hayotining... hisoblanadi. Hayo, ibo komil xulqqa ega 
bo‘lgan kishi ruhining tafakkuri, m a’naviy timsolidir. Payg‘ambarimiz: 
«Hayo im ondandir, imon esa jannatga eltadi», demish.
...ayol — hayo ramzi sifatida qadrlanib kelinadi. Rivoyat qilislilaricha, 
o ‘limga m ahkum etilganlar ichida bir ayol ham bor ekan. Ularni o ‘limga 
olib ketishayotganda ayol yo‘lda ip va igna berishlarini so‘raydi.
— N im a qilasan shu ignani? — so‘rabdi jallodlar.
— Tizzamning choki so‘kilibdi, shuni chandib olay, — debdi ayol.
— Axir, sen ... o ‘lasan-ku! — debdi posbonlar
— M en ayolman, sharm -hayoyim ni ... saqlashim kerak. 0 ‘lim sari 
ketayotgan bo‘lsam ham, nom usim haqqi, xaloyiq ... ayolday chiqishim 
kerak, — debdi ayol.
Ayol xonadon ravnaqidir, chunki u oila a ’zolarini tushunadi, ... 
bilan ish olib boradi, hayotning achchiq-chuchuklariga c h id ab ,... yashaydi.
386

---

Bunday ayollarni xalqimiz hayoli, vafoli deb bilishgan. Shuning uchun 
ham o ‘zbek xotin-qizlari uchun hayo asosiy fazilat bo‘Jib kelmoqda. 
Hayotdagi har bir narsani ko'rish, bilish uning qadr-qim m atini idrok 
etish, o'ylab ish yuritish bu hayo tuyg‘usining ... tushuncha ekanligini 
k o‘rsatadi.