‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

Ы
/ L.
Bu yerda: с — aniqlanayotgan 
tebranish am plitudasi; 
h / L —
vibromarka asosini balandligiga nisbati; 
i -
qoramtir pona balandligi.
Aniq natijalar olish uchun 
tebranishlar barqaror boMishi lozim, 
aks holda qoramtir pona siyqalanib ketadi.
Odatda 
h / L 
nisbat 
1:10 
deb olinadi. Kichik ko‘chishlami oMchaganda 
h 
ni 
5 
mm gacha olish mumkin, bunda 
h 
/
L 
=
1 
: 
20 
boMadi. Vibromarkani 
foto suratga olish ham yaxshi natija beradi.
d)
8.9-rasm. Vertikal tebranishlami
o'lchaydigan asboblar:
a — pn ijin aga osilgan inert
m a ssa ; b — prujinaga richag orqali
osilgan m assa; d — egilgan
tunukaga о ‘m atilgan m assa; 1
— 
inert
m assa; 2 — silin drik pru jin a ;3 —
tunuka prujinalar; 4 — richag
(pishang); 5— ustuncha; 6 —
taglik; 7
 — 
indikator.
Indikatorlar
Barqaror tebranayotgan konstruksiyalarning amplitudalarini oMchash uchun 
indikatorlardan foydalansa boMadi. Indikator tebranayotgan konstruksiya 
yaqinida qo‘zg‘almas asosga o‘matiladi; bunda uning shtifti tekshirilayotgan 
elementning silliqlangan sirtiga tebranish yo‘nalishiga parallel ravishda 
o‘matiladi. Tebranishlaming quyi chastotasida shkalaning strelka borib yetadigan 
chetki boMinmalarini oson o‘qisa boMadi va ularning farqidan amplitudaning 
qiymatini aniqlash qiyin emas (
8
.
8
-rasm).
Yuqori chastotalarda esa strelka harakatini kuzatish oson boMmaydi, 
bunda shkala yuzasida xiralashgan sektor paydo boMadi, uning chegaralari 
shkalaning strelka borib yetadigan chekkalarini anglatadi.
113

---

Indikatorni tebranayotgan konstruksiyaga ham o ‘rnatsa bo'ladi, bunda 
uning shtifti (tebranish yo'nalishiga parallel ravishda) qo'zg'almas nuqtaga 
tayanadi. Bu holda amplitudaning qiymati yuqorida aytilgan usul bo'yicha 
o'lchanadi.