‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

magnit; 2 — g'altak; 3 — 
— 
yakor.
114

---

kuchning ham kamayib borishi, chastotaning minimal qiymati 0,6-0,7 Gts 
dan oshmasligini taqozo etadi.
8.3.2. Vibroo‘zgartirgich
Elektr vibroo‘zgartiigichlar kuzatilayotgan ko‘chishlaming qiymati, tezligi 
va tezlanishi haqida uzoq masofaga signallar uzatadi. 
0
‘zgartirgichlarning 
induksion, induktiv, sig'imli, qarshilikli va boshqa xillari bor.
8
.
10
-rasm, a da induktsion o'zgartirgichlaming eng sodda sxemasi 
tasvirlangan. 
Induksion
o ‘zgartirgichlaming konstruktiv variantlari turlicha 
bo'lib, tuzilishi sodda, ishonchli va yetarli darajada sezgir asbob sanaladi.
I n d u k t i v
o ‘z g a r t i r g i c h l a r
tebranishlar natijasida 
q a r s h i l i k l a r n i n g
o ‘ z g a r i s h i g a
asoslangan asboblar 
sirasiga kiradi. 
8
.
10
- 
rasm, b da ana 
shunday asbobning 
sxemasi ko'rsatilgan. 
Bunday o'zgartirgich­
lar yuqori darajada 
sezgir bo'lib, mik- 
ronning o'ndan biri 
miqdorida vujudga keladigan o'zgarishlami ham ilg'ay oladi.
Induktiv o'zgartirgichlaming boshqa konstruksiyalari tebranish chog'ida 
o'zakda hosil bo'ladigan magnit maydoni o'zgarishlariga, elastik magnit 
effekti hamda Fuko toki kabi ta ’sirlaiga asoslanadi.
Sig'imli (ёмкостные) o'zgartirgichlar tebranish chog'ida sig'imini 
o'zgartiradigan kondensatorlardan iborat. Bular o'ta sezgir asboblar bo'lib, 
tebranishlaming har qanday parametrlarini o'lchash imkoniyatiga ega. Biroq 
ular begona elektr maydonlaridan himoya qilishni talab etadi hamda tashqi 
muhitning namligi va haroratiga ta’sirchan bo'ladi. Shunga ko'ra ular, asosan, 
katta aniqlik talab etadigan tadqiqotlarda laboratoriya sharoitida qo'llaniladi.
Om qarshiligi o'zgarishiga asoslangan o'zgartirgichlar ancha universal 
hisoblanadi. Qurilish konstruksiyalarini sinashda bu xildagi o'zgartirgichlaming 
asosiy turi hisoblangan tenzorezistorlardan keng foydalaniladi.
o Q