‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi b. M. U m a r o V psixologiya

2.4. Pedagogik jarayondagi nizolar va uni oldini olishning
psixologik m asalaiari
Hozirgi kun d a nizolam i samarali b a rta ra f etish pedagogik ja m o a ­
dagi psixologik m u h itn i em o sio n al y a x sh ila sh g a q a ra tilg a n lig i, 
ham korlikda ishlash sam aradorligini o sh irish n i ta ’m inlash garovi 
ekanligi hech kim ga sir emas. Shu boisdan pedagogik faoliyatdagi, va 
um um an, nizolar haqida zaruriy m a’lum otlarga ega b o ‘lish foydadan 
holi bo ‘lmaydi.
N izolam i buzg‘unchilik oqibatlarini muvaffaqiyatli hal etish u lam i 
atroflicha o ‘rganishni talab etadi. Bunga esa jam oani yuqori d arajada 
rivojlanganligi va iliq ijtimoiy psixologik m uhitga ega b o ‘lishi o rq ali 
erishiladi.
Dastlabki nizo haqidagi konsepsiyalar X IX -X X asrlarda vujudga 
kelib, asosiy nizo va uning echimlarini topish yo‘llari b o ‘yicha q o ‘yilgan 
qadam lar o ‘tgan asm ing oxirlarida salm oqli o ‘rin tutadi.
Bugungi k u n d a psixologiya va ijtim oiy psixologiyada V.O. A geev 
(1990), A.A. B odalev (1983), V.I. Juravlev (1983), N .N . O bozov 
(1979), I.A. K on (1997), Ya.A. Ansupov, A .I. Shipilov (2000), F .M . 
Borodkin (1989), A.K. Zaysev (1992, 1993), A .G . Zdravomislov (1995) 
va shu kabi boshqalarning tadqiqotlarida nizoning nazariy asoslari 
yoritiladi.
N izo (lo tin cha so‘zdan olingan b o ‘lib, ,,to‘qnashish“ ) — m aq sad , 
qiziqish, pozisiyalar, fikrlar, qarashlar, kishilam ing o 'z a ro t a ’sir- 
lashuvidagi qaram a-q arshi yo‘nalishlar b o ‘yicha to ‘q n a sh ish lard an
iborat.
Jam oadagi nizoning tabiatini yoritishdan oldin uning ikkita x a - 
rakterli jihatini inobatga olishimizga to ‘g‘ri keladi. Birinchisi — n izo v a
ikkinchisi nizoli vaziyatdir. Ko‘pgina adabiyotlar tahlili asosida n iz o
bilan nizoli vaziyat ajratib turuvchi quyidagi form ulani e ’tiborga o lish
m uhim deb hisoblaymiz: