‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi b. M. U m a r o V psixologiya

„Bahs-munozara“ metodini o'tkazishda quyidagi qoidalarga amal
qilish kerak:
• b a rc h a ta ’lim oluvchilar ishtirok etishi uchun imkoniyat yaratish;

---

• „ o ‘ng qo‘l“ qoidasi (qo‘lini ko ‘tarib, ruhsat olgandan s o ‘ng 
so‘zIash)ga rioya qilish;
• fikr-g‘oyalam i tinglash m adaniyati;
• bildirilgan fikr-g‘oyalam ing takrorlanm asligi;
• bir-birlariga o ‘zaro hurm at.
10-rasm. „Bahs-munozara“ m etodini o'tkazish tuzilmasi
„Bahs-munozara“ metodining bosqichlari quyidagilardan iborat:
1. T a’lim beruvchi m unozara m avzusini tanlaydi va shunga d o ir 
savollar ishlab chiqadi.
2. T a’lim beruvchi ta’lim oluvchilarga m uam m o bo‘yicha savol 
beradi va ulam i m unozaraga takJif etadi.
3. T a’lim beruvchi berilgan savolga bildirilgan javoblam i, y a ’ni 
turli g‘oya va fikrlam i yozib boradi yoki bu vazifani bajarish u c h u n
ta’lim oluvchilardan birini kotib etib tayinlaydi. Bu bosqichda t a ’lim
beruvchi ta ’lim oluvchilarga o ‘z fikrlarini erkin bildirishlariga sh aro it 
yaratib beradi.
4. Ta’lim beruvchi ta’lim o lu v ch ilar bilan birgalikda bildirilgan 
fikr va g‘oyaIam i guruhlarga ajratadi, u m u m lashtiradi va tahlil qiladi.
5. Tahlil natijasida qo‘yilgan m u am m o n in g eng maqbul e c h im i 
tanlanadi.
ßahs-m unozara “ metodining afzalliklari:
•
ta ’lim oluvchilarni mustaqil fikrlashga undaydi;
• ta ’lim oluvchilar o ‘z fikrining t o ‘g ‘riligini isbotlashga h a ra k a t 
qilishiga im koniyat yaratiladi;
• ta ’lim oíuv ch ilard a tin glash v a ta h lil qilish q o b iliy atin in g
rivojlanishiga yordam beradi.

---

„Bahs-munozara“ metodining kamchiliklari:
•
ta ’lim beru vchidan yuksak boshqarish m ahoratini talab etadi;
• ta ’lim o luvchilam ing bilim darajasiga m os va qiziqarli bo'Igan 
mavzu tanlash 
tala b etiladi.
M uam moli va ziya t“
m etodi — ta’lim oluvchilarda m uam m oli 
vaziyatlaming sabab va oqibatlarini tahlil qilish ham da ulaming echimini 
topish bo'yicha k o ‘nikm alarini shakllantirishga qaratilgan metoddir.
,M uammoli vaziyat
“ m etodi u ch u n tan lan g an m uam m oning 
murakkabligi ta ’lim oluvchilam ing bilim darajalariga mos kelishi kerak. 
U lar qo‘yilgan m uam m oning echimini topishga qodir b o ‘lishlari kerak, 
aks holda echim ni to p a olm agach, ta ’lim oluvchilam ing qiziqishlari 
so'nishiga, o ‘zlariga b o ‘lgan ishonchlarining y o ‘qolishiga olib keladi.
„M uam m oli v aziy at“ m etodi qo‘llanilganda ta ’lim oluvchilar 
m ustaqil fikr yuritishni, m uam m oning sabab va oqibatlarini tahlil 
qilishni, uning ech im in i topishni o ‘rganadilar.
,M U AM M O LI VAZIYAT'
M ETODI

---

„M uam m oli v aziyat“ m eto d in in g b o sq ic h la ri quyidagilardan 
iborat:
1. T a’lim beruvchi mavzu b o ‘yicha m u am m o li vaziyatni tanlaydi, 
m aqsad va vazifalami aniqlaydi. T a ’lim beruvchi ta ’lim oluvchilaiga 
m uam m oni bayon qiladi.
2. T a’lim beruvchi ta ’lim oluvchilarni to p sh iriq n in g m aqsad, 
vazifalari va shartlari bilan tanishtiradi.
3. T a’lim beruvchi ta ’lim oluvchilarni kichik guruhlarga ajratadi.
4. Kichik guruhlar berilgan m uam m oli vaziyatni o ‘rganadilar. 
M uam m oning kelib chiqish sabablarini aniqlaydilar va h ar bir guruh 
taqdim ot qiladi. B archa taqdim otdan so‘ng b ir xil fikrlar jam lanadi.
5. Bu bosqichda berilgan vaqt m obaynida m u am m o n in g oqibatlari 
to ‘g‘risida fikr-m ulohazalarini taqdim ot qiladilar. T aqd im o tdan so‘ng 
bir xil fikrlar jam lanadi.
6. Muammoni echishning turli imkoniyatlarini m uhokam a qiladilar, 
ulam i tahlil qiladilar. M uam m oli vaziyatni ec h ish yo*llarini ishlab 
chiqadilar.
7. Kichik guruhlar muammoli vaziyatning echim i b o ‘yicha taqdimot 
qiladilar va o ‘z variantlarini taklif etadilar.
8. Barcha taqdim otdan so‘ng bir xil e c h im la r jam lanadi. G uruh 
ta ’lim beruvchi bilan birgalikda m uam m oli vaziyatni echish yo‘llarining 
eng maqbul variantlarini tanlab oladi.