Ўзбек тилида экспрессивлик ифодалашнинг синтактик усули



Download 197,75 Kb.
bet14/42
Sana30.04.2022
Hajmi197,75 Kb.
#599286
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   42
Bog'liq
attachment

юзинг гул кабидир, менинг ҳолиму сенинг зулфинг сун- бул хатидир.
Ташбиҳ-и акс қарама-қарши ўхшатиш бўлиб, бир нарса иккинчисига ўхшатилади ва ўз навбатида иккин- чи нарса биринчисига ўхшатилади. Масалан: Бўстон
осмон кабидир, Осмон бўстон кабидир.
Ташбиҳ-и тафзилда бир нарса иккинчисига ўхшати- лади ва кейии ўхшамаслиги, ундан анча устун эканлиги таъкидланади: Хатингни мушк деб ўйлаган эдим, бу хато экан, мушкда бу таровату бу яшноқлик қани?! (йўқ).
Ташбиҳ-и изморда эса бир нарса яширин тарзда бошқасига ўхшатилади ва сўзловчи гўё унга эътибор бермагандек туюлади. Аслида зса авторнинг диққат марказида ўша ўхшатилган нарса туради: Қонун (чанг) ноласи мендек сенинг юрак излар ўқингдандир, бутун ёнига пайқон қадалган бўлгандан кейин нечук нола
қилмасин. Бунда сўзловчи ўзини пинҳона равишда чанг^ га ўхшатган ва гўё ўзига эътибор бермаган-у, барча эътибори чангдадек. Аслида эса ўзининг ҳолатини бўрт- тириб кўрсатмоқчи бўлган.
Кўринадики, ўхшатиш бадиий санъатнинг ажойиб бир намунаси бўлиб, ундан ёзувчи, шоир ва бадиий ижод аҳли ўз фикрини ўта таъсирчан, эмоционал тарз- да баён этиш учун фойдаланган.
Ухшатиш усулини қўллаш нарса, белги, воқеалар- нинг шунчаки ўхшашлигини кўрсатиб, маълум даража- да бадиийликка эришишгина эмас, шу билан бирга ўзи тасвирлаётган воқеа, ҳодиса, белгининг муҳим томон- ларини алоҳида таъкидлаш, унга тингловчи диққатини жалб қилишдир.
Ухшатиш ўзига хос лингвистик воситалар ёрдамида ва улар иштирокисиз ҳам ҳосил қилинади. Шунга кўра ўхшатишни 2 турга ажратиш мумкин. 1. Воситали ўх- шатиш (яъни лисоний воситалар ёрдамида). 2. Восита- сиз ўхшатиш (яъни ўхшатиш воситалари иштирокисиз).
Булардан биринчисини очиқ ўхшатиш деб, иккинчи- сини яширин (пинҳоний, рамзий) ўхшатиш деб аташ мумкин. Очиқ ўхшатиш деганда ўхшатишнинг лисоний воситалар -дай (-дек) қўшимчаси, каби, янглиц, гўё, худди, мисоли, мисли, бамисоли, сифат каби кўмакчи ва юкламалар ҳамда ўз олмоши, ўхшамоқ феъли ёрдами- да ҳосил қилиниши тушунилади. Яширин ўхшатиш эса кўрсатиб ўтилган лисоний воситалар иштирокисиз ҳо- сил қилинади.

Download 197,75 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   42




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish