Ўзбек диалектологияси

1
-асосий саволнинг баёни:
Қорлуқлаҳжаси (Ш .Ш оабдураҳмонов бўйича, В.В. Решетов бўйича 
«қорлуқ-чигил уйғур», Е.Д. Поливанов бўйича «чиғатой», Ғ.О. Юнусов 
бўйича «турк-барлос», А.К. Боровков бўйича «ўрта ўзбек» атамалари 
қўлланилади). Қипчоқ ва ўғуз лаҳжалари билан бирга ўзбек тилининг 
шаклланишида муҳим ўрин тутади.
Қорлуқлаҳжасини бир қанча гуруҳларга ажратиб кўрсатиш мумкин.
1.
Фарғона гуруҳи 
— Наманган диалекти (Наманган, Уйчи, Чортоқ 
ш евалари кириб, улар уйғур тилига яқи н ), А н д и ж он-Ш аҳрихон 
диалекти (Андижон шаҳар шеваси, Шаҳрихон шеваси киради), Ўш- 
Ўзган диалекти, М арғилон-Қўқон диалектларини ўз ичига олади.
2. 
Тошкент гуруҳи 
— Т ош кент (П скент, П аркент, Қ орахитой 
шевалари киради), Жиззах диалектиларини ўз ичига олади.
3.
Қарши гуруҳи 
— Қарши диалекти (Қарши, Шаҳрисабз, Китоб, 
Яккабоғ шевалари) Самарқанд-Бухоро диалекти (Самарқанд, Бухоро, 
Хўжанд, Чуст, Косон шевалари)ни ўз ичига олади.
Қорлуқ лаҳжасининг унлилар тизими қипчоқ ва ўғуз лаҳжаларининг 
унлилар тизимидан бирмунча фарқи кўзга ташланади. Буни қуйидаги 
жадваллардан ани қ илғаш мумкин.

---

Тошкент дналектн унлнлар тизими
Тил олди
Индифферент
Тил орқа
Тор
ъ
(Ь1)У
У
Ярим тор
е
6
о
Кенг
э
э
Фарғона диалекти унлнлар тизими
Тил олди
Индифферент
Тил орқа
Тор
Ў
<Ъ>{ь}
У
Ярим тор
е 0
о
Кенг
э
а 
э
Андижон диалекти унлилар тизими
Тил олди
Индифферент
Тил орқа
Тор
Ў
<Ъ> <ь>
У
Ярим тор
е 0
о
Кенг
э
а 
э