ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ



Download 8,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/133
Sana14.07.2022
Hajmi8,97 Mb.
#796852
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   133
Bog'liq
Fizika 6-klass

km, dm, sm
hám 
mm
lerde de ólshenedi.
Mısalı, Jerden Quyashqa shekem bolǵan ortasha aralıq 150 000 
000 km. Jerden Ayǵa shekem bolǵan ortasha aralıq 384 000 km. 
Jerdiń radiusı ~ 6400 km. Úrgenishten Nókis qalasına shekem bolǵan 
jol uzınlıǵı ~ 170 km, mektep juwırıw jolınıń uzınlıǵı 100 m, jawın 
qurtınıń ótken aralıǵı 15 sm hám t. b.
1 km = 1000 m; 1 m = 10 dm; 1 dm = 10 sm; 1 sm = 10 mm.
Denelerdiń qozǵalısta bolıw waqtı 
sekundlarda
ólshenedi.
 
Zárúrlikke 
qarap waqıttı da millisekund, minut, saat, sutka hám t.b. belgilew 
múmkin. 1 sutka = 24 saat; 1 saat = 60 minut; 1 min = 60 sekund.
Denelerdiń qozǵalıs waqtı yamasa basıp ótken jolların salıstırıw 
ushın olardı birdey ólshem birligine keltiriw kerek!
1
Bunan keyin fizikalıq shmalardı olardıń inglisshe atlarınıń bas háribi menen 
belgiler baramız.


48
Ámeliy tapsırma
Úyińizden mektepke shekem bolǵan aralıqtı adımlap ólsheń. 
Ólshew lentası yaki metr járdeminde bir adımıńızdıń uzınlıǵın 
ólsheń. Bir adım uzınlıǵın, úyden mektepke shekem bolǵan adımlar 
sanına kóbeytip, aralıqtı metrlerde esaplań.
1. Aralıqtı mm hám sm lerde ólshew qolaylı bolǵan jaǵdaylarǵa 
mısallar keltiriń.
2. Kúndelikli turmısta basıp ótilgen joldı ólshew lentası yaki 
metrden basqa jáne qanday ásbaplardan paydalanıp ólshe gen-
lerin bilesiz?
3. Bir hápte neshe saat boladı?

Eń kishi atom ólshemi (vodorod atomı) 0,00000001 sm

Eń kishi atom yadrosınıń ólshemi 0,000000000001 sm.

Jerden 
eń 
jaqın 
juldızǵa 
shekem 
bolǵan 
aralıq

10 000 000 000 000 000 km.

Quyashtan shıqqan jaqtılıq Jerge jetip keliwi ushın ketken waqıt

8 min.

Jerdiń Quyash átirapında bir ret tolıq aylanıw waqtı – 1 jıl.

Quyashtan eń uzaqta bolǵan kishi aspan denesi – Plutonnıń bir 
ret aylanıw waqtı – 246 jıl (Jer jılı esabında).

Quyash hám onıń planetalarınıń jası 

4700 000 000 jıl esaplanadı.

Xalıqaralıq birlikler sisteması qabıl etiliwine shekem túrli 
mámleketlerde hár qıylı ólshemler payda bolǵan. Mısalı, Angliya 
hám 
Amerika 
Qurama 
Shtatlarında 
uzınlıqtıń 
tómendegi 
birlikleri qollanılǵan: 1 duym = 2,54 sm; 1 fut = 12 duym = 30,48 
sm; 1 milya = 1609 m; 1 teńız milyası = 1852 m. Rossiyada: 
1 vershok = 4,445 sm; 1 versta = 1066,8 m; 1 arshın = 71 sm; 
1 milya = 7 versta = 7467,6 m; 1 sajen = 3 arshın = 2,13 m. 
Oraylıq Aziyada: 1 adım (qádem)

63–71 sm; 1 qarıs 

19–21 
sm; 1 shaqırım = 1066 m; 1 tutam 

9 sm; 1 barmaq 

2,18–
2,28 sm; a) 1 farsax 

1200 adım 

850 m; b) 1 farsax (farsań) 

9000 adım 

6000 m.


49

Download 8,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   133




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish