ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ

Jıllılıq energiyası, elektr 
energiyası, yadro energiyası, quyash energiyası 
hám t.b. Avtomobil, 
samolyot, úlken kemelerdi júrgiziwde benzin, kerosin, dizel janar mayı 
dep atalatuǵın neft ónimleri dvigatellerinde jaǵılıp jıllılıq energiyası 
payda etiledi. Sońınan jıllılıq energiyası mexanikalıq jumısqa aylanadı. 
Tap usı sıyaqlı elektr stanciyalarda suwdıń mexanikalıq energiyası 
yaki janar maydıń janıwı arqalı payda etilgen jıllılıq energiyası elektr 
energiyasına aylandırıladı. Sanaatta, turmıslıq xızmette elektr energiyası 
basqa túrdegi energiyaǵa yaki jumısqa aylanadı.
Insanlar hám haywanlar da iskerlik kórsetiwi ushın energiya 
jumsaydı. Olar bul energiyanı iship-jegen awqatlarınan aladı. Hár kúni 
úlken jastaǵı adamlarǵa 15 000 000 Dj, mektep jasındaǵı balalarǵa (11–
15 jastaǵı) – 12 000 000 Dj energiya kerek boladı.
Anıq bir túrli jumıstı orınlaw ushın hár túrli waqıt kerek bolıwı 
múmkin. Mısalı, 10 000 gerbishti 300 m ge tasıw ushın eki adam kúni 
boyı islewi kerek bolsa, mashinada bul jumıstı bir neshe minutta 
orınlaw múmkin. Jumıstıń tez yaki ásten orınlanıwın kórsetetuǵın 
shama sıpatında 
quwatlılıq
túsinigin kirgizemiz. 
Quwatlılıq
degende 
qan day da bir waqıt bólegi ishinde (1 sekundta) orınlanǵan jumıs 
túsi niledi. 
Quwatlılıqtı 
N
menen belgileytuǵın bolsaq, onı tabıw ushın 
orınlanǵan jumıstı, sol jumıstı orınlaw ushın ketken waqıtqa bóliw kerek:
N =
A
t
,
Quwatl
ı
l
ı
q =
jumıs
waqıt
N 
 – quwatlılıq, 
A 
 – jumıs, 
t
– waqıt.
Quwatlılıqtıń birligi sıpatında 
vatt (W)