Zarralar fizikasi

g = E
_________ 1 - f t c o s f l __________
r 
r 1 -
p
cos 
в2
+ 
Щ
(1 - cos 
9)
/ 
Ee
] ’ 
6-4-27>
(6.4.28)
t
kvant energiyasi 
Ey
uning boshlangMch energiyasi E dan katta boclishi 
mumkin.
232

---

rentgen nurlanishi va gamma-fon deb atalgan nurlanishm ng kelib 
Ш М вм М tushuntM sh munakin.
6.4.3. Elektron-pozitron juftining hosil bo‘lishi
Gamma-kvant energiyasi Ey> 2mec2 boMganda fotoeffekt va Kompton 
effektlari bilan bir qatorda elektron-pozitron jufti ham hosil bo‘ladi, 
Elektron-pozitron jufti yadroning elektr maydonida yuz beradi va bu 
jarayon vaqtida yadroga tepki energiya ko‘rinishida energiya beriladi. 
Elektron-pozitronning tinch holatdagi massasiga to'gMktluvQhi energiya 
2m с2 ® 1,02 MeV. Shuning uchun gamma-kvant energiyasi 1,02 MeV 
dan katta boMgandagina elektron-pozitron jufti host! boiishi mumkin. 
Elektron-pozitron juftining hosil boMishida yadro olgan tepki energiyasi 
juda kichik boMgani uchun 
E,f
« 
2m с2
dan boshlab elektron-pozitron jufti 
hosil boMishi mumkin. Elektronning elektr maydonida ham elektron- 
pozitron jufti hosil boMishi mumkin. Lekin bu holda elektron juda katta 
tepki energiya oladi. Shuning uchun ham, elektron maydonida gamma? 
kvant energiyasi E y = 4rn,c2 = 2,04 MeV dan katta boMgandagina 
elektron-pozitron jufti hosil boMadi. Bo‘shliqda elektron-pozitron jufti hosil 
boMmaydi, aks holda energiya va impulsning saqlanish qonuni buziladi.
Elektron-pozitron jufti ikki foton yoki ikki elektron to‘qnashishida ham 
h o sil boMishi m um kin. B irin c h i h o ld a to ‘qnashuvchi fotOBlar 
energiyalarining yigMndisi E„ 
»
+ E > 2m c2* ikkinchi holda harakatdagi 
elektronning toMa energiyasi E y > 7mec2 boMishi shart.
Elektron-pozitron juftining hosil boMishi kesimining energiyaga 
bogMiqligi juda murakkab ko‘rinishga ega. Blektronlaming ekranlovchi 
ta’siri hisobga olinmaganda mec2 < Eg« 137mec2Z",/3 energiya interval! 
uchun
_ Z 2 j