Зарифбой ибодуллаев асаб ва руҳият илмий-оммабоп рисола

Бўйин умуртқалари диск чурраси қандай на моён бўлади? 
Сабаблари қуйидагича: бир хил тарз да ишлайвериш, бошга оғир 
нарсанинг тушиб ке тиши, баланддан йиқилиб тушиш, йўл-транспорт 
ҳодисаларида бўйин умуртқаларининг кескин қай рилиши каби 
жароҳатлар. 
Бўйин умуртқалари ораси да пайдо бўлган диск чурралари энса ва 
бўйин-елка соҳаларига оғриқлар беради, қўлларни кўтарганда, орқага 
қайирганда оғриқлар кучаяди, ҳаракат қилиш чегараланади, қўлларда 
ҳолсизлик пайдо бўлади. Баъзида бош мия томон йўналган умуртқа 
томирлари сиқилиши сабабли бош айлани ши ва юрганда гандираклаб 
кетишлар ҳамда қулоқда шовқин кузатилади. 
Бел-думғаза соҳаси умуртқалари диск чурраси. Сабаблари 
қуйидагича: оғир нарсалар кўтариш, жисмоний ҳаракатларсиз бир хил 
тарзда кўп иш лаш, йўл-транспорт ҳодисалари, баланддан йиқи лиш 
каби жароҳатлар. Бу соҳадаги диск чурраси бел ва оёқларга оғриқлар 
беради, бемор ўтириб-турганда қийналади, оқсоқланиб юради, оёқ-

---

АСАБ ВА РУҲИЯТ
69
лардаги ҳар қандай ҳаракатлар оғриқни юзага келтиради. Оғриқлар 
кўпинча битта оёқда кузатилади. Баъзида оғриқлар шу қадар кучли 
намоён бўладики, беморнинг бели қийшайиб қолади (бироқ бу ҳолат 
ўткир радикулитда ҳам бўлишини унутманг).
Ташхис қандай қўйилади? Невропатолог кўри ги ва МРТ текши-
рувлари асосида қўйилади. Бўйин ва бел соҳасидаги ҳар қандай кучли 
оғриқни МРТ текширувисиз диск чурраси деб баҳолаш асло мумкин 
эмас. Чунки бел соҳасидаги кучли оғриқ лар орқа мия нервлари ва 
пардаларининг кучли шамоллашларида ҳам кузатилади. Уларнинг диск 
чуррасига алоқаси йўқ. 
Баъзи одамларда кичик ҳажмдаги диск чурраси аниқланади ва улар 
ўзла рида ги оғриқларни ушбу кичик диск чурраси билан боғлашади. Бу 
ҳам нотўғри. Кичик ҳажмдаги диск чурраси (масалан, 2–3 мм) кучли 
оғриқлар бера олмайди. Бундай ҳолатларда оғриқнинг бошқа са-
бабларини излаш лозим. 
Кузатувларим бўйича бел оғриқларидан шикоят қилиб келган 10 
нафар бемордан фақат биттасида оғриқлар диск чурраси билан боғлиқ 
бўлиб чиқаяпти. Демак, оғриқларни ҳар доим ҳам диск чурраси билан 
боғлайвериш керак эмас.