Зарифбой ибодуллаев асаб ва руҳият илмий-оммабоп рисола

 Битта бола ҳамма фандан аълочи бўла ол майди
Кўпчилик ўқувчиларнинг дарсларни ўзлашти ришлари тамомила пе-
дагогик жараён сифатига боғлиқ ва уларнинг барчаси яхши ўқишлари 
керак, деган фикр хатодир. Бу фикр ўқитишнинг сохталашуви ва сифа-
тининг пасайиши, баҳоларни сунъий равишда ошириш ҳамда мактаб ва 
олий ўқув юртларида тегишли дипломни расмиятчилик асосида бериш-
га олиб келади.

 Доҳийлар ва психопатлар
Шахсга таъриф бера туриб, буюк алломаларда талант куртаклари 
эрта ёшдан бошлаб ниш уриши ҳақида айтиб ўтдим. Шу ерда шахс би-
лан боғлиқ яна бир қизиқ муаммо ҳақида сўз юритишни лозим деб топ-
дим, яъни буюк шахслар (доҳийлар)нинг руҳий нуқсонлари тўғрисида. 

---

АСАБ ВА РУҲИЯТ
117
Психопатия аломатлари бўлган буюк шахслар ҳақида илмий адаби-
ётларда турли маълумотларни учратамиз. Психопатия – бу шахснинг 
патологик ўзгариши бўлиб, унинг шаклланишида туғма омилларга кат-
та урғу берилади. 
Олимлар иқтидор ва руҳий нуқсонлар орасида узвий боғлиқликни 
аниқлашга доим ҳаракат қи лишган. Бу боғлиқликни ўрганиш деярли 
100 йил олдин бошланган. Олимлар тарихий шахсларнинг ҳаёти би-
лан қизиқиб, уларнинг оила аъзола ри, қариндош-уруғлари, ота-онаси 
ва фарзандла ри ҳақида маълумот йиғишган. Мен ҳам буюк шахслар-
нинг оилавий ҳаёти ва нуқсонлари ҳақи да маълумотлар тўпладим. 
Бунинг натижасида антиқа бир хулоса пайдо бўлди: агар генеологик 
шажа ра нинг бир шохчаси бўйлаб уларнинг аждод ларида (ота-онаси, 
буваси, бувиси) иқтидорли шахс лар аниқланган бўлса, бошқа бир шох-
часи бўйлаб руҳий нуқсонлар, ҳатто руҳий касаллик лар аниқланган. 
Бошқа хориж олимлари қатори иқтидор билан руҳий нуқсонлар ораси-
даги боғланишни аниқлашга 1925 йили тадқиқотчи олим Г.В. Сегалин 
ҳам ҳаракат қилган. У энг буюк шахсларнинг ҳаёти ва улардаги руҳий 
нуқсонларни ўрганган ва қуйидаги жадвалларни тузган.
1-жадвал