|
Kamolova Dilobar
Buxoro viloyat Gijduvon tuman 45 umumiy o'rta ta'lim maktabi boshlangich sinf oqtuvchisi
Bugungi kunda ta’lim samaradorligiga erishish uchun har bir fan o‘qituvchisi o‘zi o‘qitayotgan fanning ta’lim texnologiyasi va ta’lim modelini to‘liq tarzda ishlab chiqishi lozim. Unda asosan fanning xususiyatlaridan va talabalarning o‘zlashtirish darajalari kelib chiqish ko‘zda tutiladi. O‘quv mashg‘ulotining ta’lim texnologiyasini ishlab chiqish o‘qituvchi harakatlarining quyidagi izchilligini o‘z ichiga oladi: ta’lim texnologiyasini loyihalashtirish va uning natijalarini ta’lim texnologiyasining modeli ko‘rinishida rasmiylashtirish; texnologik xarita ko‘rinishida o‘quv mashg‘ulotida talabalar bilan hamkorlikdagi faoliyatini bosqichma bosqich rejalashtirish; o‘quv jarayonining tashkiliy-didaktik ta’minotini ishlab chiqish (texnologik xaritaga ilova qilingan o‘quv-uslubiy va vizual materiallarni).
O‘quv mashg‘ulotning ta’lim modeli jadval ko‘rinishida bo‘lib, unda quyidagilar ko‘rsatiladi:
o‘quv mashg‘ulotining maqsadli belgilanishini aniqlovchi didaktik maqsadi: shakllantirish/ chuqurlash/ tizimlashtirish/bilim va ko‘nikmalarni nazorat qilish, tayanch layoqatlilikni rivojlantirish;
O‘quv faoliyatining kutilajak natijalari – bu o‘qitish natijasida talaba egallashi va bajarishi lozim bo‘lgan harakatlar. Ular lo‘nda va fe’l shaklida shakllantiriladi, tugallangan harakatni bildiradi (…..gapirib
beradi, …..sanab beradi, ….tavsiflaydi, …..echimini topadi va hokazo).
Natijalarga mos pedagogik vazifalar-talabaning o‘quv faoliyatini belgilangan natijasiga qarab harakatlanishini tashkil etishda o‘qituvchi tomonidan bajarilishi lozim bo‘lgan harakatlari(tushuntirish,ochib berish);
Qurilgan ta’lim modeli – bu belgilangan vaqtda va mavjud sharoitda belgilangan maqsadni amalga oshirish va bashorat qilingan o‘quv natijalariga erishishni kafolatlaydigan ta’limning eng maqbul shakllari, usullari va vositalari majmuidir;
rejalashtirilgan o‘quv natijalarini monitoringini amalga oshiruvchi qaytar aloqa yo‘l va vositalari (kuzatuv, tezkor so‘rov, savol-javob, o‘quv topshirig‘i natijalarini taqdimoti, testlash, yozma ishlarni tekshirish va boshq.)
O‘quv mashg‘ulotining texnologik xaritasi o‘quv mashg‘ulotida ta’lim texnologiyasi tuzilishining jarayonli (protsessual) bayonini aks ettiradi va jadval qo‘rinishida rasmiylashtiriladi.
Texnologik xaritada ta’lim beruvchi faoliyati bilan birga, ta’lim oluvchining ham faoliyati, o‘quv mashg‘ulotining bosqichlari va vaqti, ta’lim berishning usul, shakl va vositalari, ta’lim maqsadlarining o‘quv yutuqlari monitoringi va baholashlari aniq ko‘rsatiladi.
Texnologik xaritaga ilova o‘z ichiga quyidagilarni oladi: talabalar bilimini faollashtirish maqsadida qo‘llaniladigan savollar ro‘yxati; guruhlarda ishlash uchun yo‘riqnoma, o‘quv faoliyati natijasida talabalar tayanishi mumkin bo‘lgan qoidalar (aqliy hujum qoidasi, guruhlarda ishlash qoidasi, munozara ishtirokchilariga eslatma); o‘qituvchi tomonidan o‘quv jarayonida foydalaniladigan slaydlar, jadvallar, va boshqa vizual materiallar; munozara o‘tkazish uchun qo‘shimcha savollar; guruhlarda va yakka holdagi faoliyatni baholash mezonlari va ko‘rsatkichlari.
Bu yerda taqdim etilayotgan materiallar chegaralanmaydi. Faqat ular katta hajmli, yaxshi tuzilmaga keltirilgan va grafikli chizmalarda rasmiylashtirilgan bo‘lishi lozim.
O‘quv mashg‘ulotining ta’lim texnologiyasini amalga oshirish asosan quyidagi bosqichlardan iborat bo‘ladi:
1.O‘quv mashg‘ulotiga kirish
2.O‘quv mashg‘ulotining asosiy bosqichi
3.O‘quv mashg‘ulotining yakuniy bosqichi
Har bir bosqich doirasida pedagog ko‘zlangan maqsad asosidagi natijalarga erishsagina, dars jarayonlari samarali yakun topadi. Talabalarning o‘zlashtirishlari yuqori ko‘rsatkichlarga ega bo‘ladi. Ta’lim maqsadlarini belgilash va natijalarni shakllantirishda ta’limning o‘zlashtirish darajalari hisobga olinishi lozim. Bilimlarni o‘zlashtirish va o‘quv faoliyati yo‘llariga darajali yondashuv asosida ta’lim maqsadlarini belgilash yo‘llari besh qismga bo‘linadi:
Bilishlikka oid (tanish bo‘yicha harakatlanish);
Tartiblilikka oid (algoritm, namuna, o‘xshashlik bo‘yicha harakatlanish); Ijodiy fikrlovchilikka oid (evristik harakatlarni tanlash);
Ijodkorlikka oid (harakatlarni izlash).
Bilishlikka oid (tanish bo‘yicha harakatlanish) ta’lim maqsadlarini belgilashda maqsad va natijalari shakllantirilishi hamda o‘quv faoliyatini baholash mezonlari quyidagicha bo‘ladi:
Do'stlaringiz bilan baham: | 
