Замонавий узлуксиз таълимни рақамлаштириш: педагогика соҳасида

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati:
1. Yo’ldoshev J.F. Xorijda ta’lim (metodik qo’llanma) - Toshkent: 
1995- yil. 
2. Ikromov A.B., Mаxmudov S.Y., Anorqulova G.M. Germaniya: 
Ta’lim, ilm fan (metodik qo`llanma. Kasb mahorati jurnali -2004-yil. 2 
son.
3. G.Anorqulkova, A. Karimov.Xorijiy mamlakatlar ta’lim 
tizimining o’ziga xos yo’nalishi uslub va tahlili. Xalq ta’limi ilmiy 
metodik jurnali. 2017-yil. 3-son. 

---

665 
 
 
 
 
 
 
UZLUKSIZ TA`LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISHDA 
AXBOROT-KOMMUNIKATSION TEXNOLOGIYALARINI JORIY 
ETISHNING AHAMIYATI 
 
Mullajonova M. D.- Andijon Davlat Universitetining Pedagogika 
Instituti, Chet tili va adabiyoti fakulteti talabasi 
 
Annotatsiya: 
XX asr oxirlariga kelib texnologiya tizimi rivojlana 
boshladi va bu rivojlanish o`z o`rnida ta`lim tizimiga ham yangiliklarni 
olib keldi hamda juda katta o`zgarishlarga sabab bo`ldi. Zamonaviy 
axborot-kommukatsiya texnologiyalari ya`ni AKT ta`limga keng 
qulayliklar va imkoniyatlar olib kirdi, shu boisdan ta`limni raqamlashtirish 
masalasi olg`a surildi. 
Каlit so’zlar:
masofaviy ta`lim, raqamli texnologiyalar, HEMIS 
dasturi
. 
Аннотация:
в конце ХХ века начала развиваться система 
технологий, а это развитие, в свою очередь, привнесло инновации в 
систему образования и привело к существенным изменениям. 
Современные информационно-коммуникационные технологии, то 
есть ИКТ, привнесли в образование широкий спектр удобств и 
возможностей, поэтому встал вопрос о цифровизации образования. 
Ключевые 
слова:
 
дистанционное 
обучение, 
цифровые 
технологии, программа HEMIS. 
Mamlakatimizda 
so`nggi 
yillarda 
aholi 
o`rtasida 
tele-
kommunikatsiya vositalardan foydalanish shiddat bilan ortib bormoqda. 
Tele-kommunikatsiya vositalari orqlali hozirda eng tezkor usulda 
yangiliklardan xabardor bo`lish va barchaga kerakli bo`lgan narsa va 
ma`lumotlarni topishimiz mumkin. Shu bilan birga Oliy ta`limda ham 
pandemiya sharoitida barcha o`quvchi va talaba yoshlar uzoq masofadan 
turgan holda Zoom, Telegram hamda boshqa saytlar orqali darslarini o`z 
vaqtida o`zlashtirish imkoniyatiga ega bo`ldi. 

---

666 
Masofaviy ta`lim jarayonining keng imkoniyatlaridan biri barcha 
xohlagan vaqtida o`zi qatnasha olmagan dars va ma`ruzalarini qayta 
ko`rishlari mumkin. Bu bilan bir qatorda aholi salomatligini o`z me`yorida 
ushlab turishga ham erishildi. Agarda kimda kim chet davlatida tahsil 
olayotgan bo`lsa masofaviy ta`lim tizimi orqali o`z vatanida, oilasi 
bag`rida berilgan topshiriqlarni amalga oshirishi mumkin. 
Kundan kunga hayotimizda raqamlashtirish, raqamli iqtisodiyot 
tushunchalariga duch kelamiz , aslida bular qanday ma`nolarni anglatadi? 
Raqamlashtirish deganda bu tizimni ichiga tadbirkorlik, aholi turmush 
tarzi, ta`lim va shu kabi ko`plab masalalarni o`z ichiga oladi. Asosan 
raqamlash deganda ketma-ketlik, ya`nikim mamlakatni har sohada 
yetakchi o`rinlarga olib chiqish ilgari suriladi. O`zbekiston Hukumat 
Qarori bilan “raqamli iqtisodiyot’’ni rivojlantirishning “Aqilli uy”, 
“Buyumlar interneti”, “Xavfsiz yo`llar”, “Aqilli shahar”, “Aqilli tibbiyot” 
kabi yangi raqamli’ fuqarolarimiz uchun qulay muhit yaratilishini nazarda 
tutadigan loyihalarni keng miqyosda amalga oshirishni tayanchi barpo 
etilmoqda. Kelgusi besh yillikdagi muhim vazifalar qatoriga axborot 
telekommunikatsiya texnologiyalarni raqamlashtirish yo`lida “elektron 
hukumat”, “Elektron boshqaruv”, “telekommunikatsiya”, “internet”, “veb-
sayt” kabi iboralar kiritilgan. AKT ni raqamlashtirishdan asosiy maqsad 
ta`lim sohasini va aholi bilimdonligini oshirish asosiy maqsad qilib 
olingan. Bunda IT sohasi ham muhim rol o`ynaydi. 
Oliy ta`lim haqida gap borarkan avvalo talabalar kredit ta`lim 
tizimiga o`tdilar ya`ni baholash sistemasining o`rniga kredit ball to`plash 
yangilik sifatida kiritildi. Bu orqali talabalar har oy, har semestrda o`zlari 
uchun kredit to`plab ketadilar va yakuniy nazorot jarayonida barchani 
kreditlari hisoblanadi. Buni esa talabalar elektron jurnalida hisoblanadi, 
ya`niki talabalarning har olgan baho va minus ballari shu sistemada 
hisoblanadi. Bu sitema-HEMIS axborot tizimidir. Hemis dasturi yangi 
yo`lga qo`yilgan bo`lib talaba va ustozlarga keng yordam berib kelmoqda. 
Oldingi qog`ozbozchilik va chalkashliklarni oldini olish maqsadida bu 
tizim yangilik sifatida kirib keldi. Bu tizimda barcha talabalarning 
ma`lumotlari: darsda bo`lgan bo`lmagani, har darsda qancha kredit 
yig`ayotgani, imtixonlar ro`yxat va sanalari, shartnoma, dars jadvallari, fan 
o`qituvchilari va shu kabi ma`lumotlar kuzatilib boriladi. Bu tizimga kirish 
uchun har bir o`quvchiga alohidadan kodlar taqdim etilgan bo`ladi va shu 
qatorda hemis dasturi ishonchli dastur ekanligini isbotlaydi. Biz faqat bir 
dasturninggina imkoniyatlari haqida gapiryabmiz, bundan tashqari ta`lim 
jarayonida foydalanish mumkin bo`lgan boshqa dasturlar ham mavjud.

---

667 
Dars jarayonlarini sifatini yaxshilash, talabalarni darsga jalb etish 
kani masalalar doimiy masala bo`lib kelgan. Hozirgi kunga kelib 
an`anaviy tizimga o`qitish tizimiga o`zgartirishlar kirgizilib, dars 
jarayonlarida AKT dan foydalanish keng olib borilmoqda. Taqdimotlar, 
mustaqil ishlar va boshqa yangi loyihalar taqdim qilish hozirda yangicha 
uslubda amalga oshirilmoqda. Elektron doskalar, talabalar ma`lumotlar 
topishi uchun wifi tarmog`i hamda tanaffus paytlarida radio eshittirish kabi 
harakatlar yo`lga qoyilgan. Buning barchasi ta`lim tizimini tubdan 
o`zgartirish, o`quvchi yoshlarga kerakli shart-sharoitlarni yaratib berish va 
kelajakda yetuk kadrlar bo`lib yetishishi uchun amalga oshirilmoqda. 
Ta`limni raqamlashtirishda AKT dan foydalangan holda amalga oshiriladi. 
Elektron hujjat, kutubxona , jurnal bo`lishi baholash shaffoflikda amalga 
oshirilishini ta`minlaydi. 
Ta`lim tizimini raqamlashtirish orqali kelgusida rivojlangan davlatlar 
qatorida bo`lishi va ta`lim sifati yuqori darajaga chiqishi ko`zda 
tutilmoqda.