Замонавий узлуксиз таълимни рақамлаштириш: педагогика соҳасида

Foydalangan adabiyotlar 
1. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni “O’zbekiston 
Respublikasi 
oliy 
ta’lim 
tizimini 
2030-yilgacha 
rivojlantirish 
konsepsiyasini tasdiqlash to’g’risidagi” qonun hujjatlari ma’lumotlari 
milliy bazasi,09.10.2019-y.,06/19/5847/3887-son. 
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Prezident maktablarini tashkil 
etish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi 2019yil 20-fevraldagi PQ-4199-son 
qarori. 
3. X. M. Baybaeva “STEAM ta’limi: mazmun-mohiyati, ahamiyati” 
ma’ruza matni. 2020. T. 
Internet saytlar:www.ziyonet.uz 
СИФАТ МЕНЕЖМЕНТИНИ ЖОРИЙ ЭТИШ БЎЙИЧА 
ХОРИЖ ТАЖРИБАЛАРИНИ МИЛЛИЙ ОЛИЙ ТАЪЛИМ 
МУАССАСАЛАРИДА ҚЎЛЛАШ ХУСУСИЯТЛАРИ 
Мамажонова Ш. М. Қўқон давлат педагогика институти 
магистранти 
 
Аннотация: 
мақола ҳорижий давлатларнинг олий таълим 
тизими ривожланиш тенденцияларининг қиёсий таҳлили, етакчи 
давлатларнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланиши жиҳатларини 
ўрганиш хусусиятлари ёритилган.
Калит сўзлар: 
декларация, аккредитация, дуал тизим, 
интеграция
. 
Аннотация:
в статье проводится сравнительный анализ 
тенденций развития высшего образования зарубежных стран, 
изучение аспектов социально-экономического развития стран-
лидеров. 
Ключевые слова:
декларирование, аккредитация, дуальная 
система, интеграция. 

---

156 
Xорижий давлатлар олий таълим тизими ривожланиш 
тенденцияларининг 
қиёсий 
таҳлили 
натижасида, 
етакчи 
давлатларнинг ижтимоий иқтисодий ривожланиши, миллий, тарихий 
анъаналари асосида шаклланган жиҳатларини ўрганиш катта амалий 
аҳамиятга эга.
Европадаги таълим тизимида Буюк Британия ОТМлари алоҳида 
ўрин тутади. Буюк Британиянинг таълим тизимидаги энг катта 
бойлиги, бу унинг университетларидир. Бугунги кунда бутун дунёга 
машҳур Оксфорд ва Кембридж университетларидир. Бу гуруҳга 
Шотландиянинг Сент-Эндрюс, Глазго, Абердин ва Эдинбург 
университетларини ҳам киритиш мумкин.
Европа Иттифокида олий таълим бўйича ягона маконнинг 
шаклланиши ва ривожланишига хукуматлараро келишилган ва 
имзоланган, таълим тизими мобилликни таъминловчи БОЛОНЬЯ 
ДЕКЛАРАЦИЯСИ сабаб бўлди. 1988 йилда имзоланган Сорбона 
Декларациясининг тўрт иштирокчиларидан бири Буюк Британия эди. 
Болонья жараёни ва Декларациянинг асосий максади юқори таълим 
сифатига эришишга каратилган бўлиб, таълим муассасалари аро 
баҳслар, дебатлар, таълим сифатини таъминлаш, аккредитация 
ўтказиш масалалари бўйича, сифат кафолати бўйича, Британия 
Агентлиги муҳим фаолият олиб борди. (Quality Assurance Agency for 
Higher Education QAA) мустақил орган олий таълим муассасалари ва 
колледжлар томонидан молиялаштирилади. Бу агентлик олий таълим 
сифатини таъминлаш бўйича Европа Ассоциацияси таркибига 
киради. Яқин муддатлардан бери Германияда ўқув юртларида 
назарий билимларни олиш билан бир қаторда иш берувчи-корхонада 
ишлаш асосида амалий тажрибаларни ҳам орттириб боришга 
йўналтирилган таълим усули кенг тарқалиб бормоқда. Бу таълим 
беришнинг дуал тизими ҳисобланади. Германияда ушбу тизим 
анъанавий таълим тизимидан фарқ қилади, Федерация олий таълим 
вазирлигининг 
маълум 
қилишича, 
немис 
мактаблари 
битирувчиларининг тахминан 60% Duales Studium тизимида ўқишни 
давом эттириш хоҳишини билдирганлар.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармонлари ҳамда 
ҳукумат қарорларида белгиланган вазифалардан келиб чиққан ҳолда 
ОТТдаги профессор-ўқитувчиларнинг интеллектуал салоҳиятидан 
янада 
унумлироқ 
фойдаланиш, 
замонавий 
илм-фан 
ва 
технологияларнинг энг муҳим муаммоларини ҳал қилиш ҳамда 
профессор-ўқитувчилар, мутахассис-олимлар, катта илмий ходим-

---

157 
изланувчи ва мустақил изланувчилар томонидан олиб борилаётган 
илмий-тадқиқотларнинг юқори натижавийлигига эришиш ҳамда 
натижаларни иқтисодиётнинг тегишли соҳаларига, таълим жараёнига 
татбиқ этиш, фан, таълим ва ишлаб чиқариш интеграциясини янада 
мустаҳкамлаш, илм-фаннинг таълим амалиёти билан мустаҳкам 
алоқасини таъминлаш, яъни кадрлар тайёрлаш тизимида илм-
фаннинг узвийлигини қарор топтириш, янги замонавий илмий 
лабораториялар фаолиятини юқори савияда ташкил этиш ва улардан 
унумли фойдаланиш бугунги кунда ОТМлари олдида турган муҳим 
вазифалардандир. 
Олий ўқув юртларида илмий тадқиқотларни олиб бориш учун 
иқтидорли ёш олимларнинг купрок жалб этиш ва хориждан етакчи 
мутахассис-тадқиқотчиларни тажриба алмашиш учун шароитлар 
яратиш зарур. Таълим тизимида мутахассисларни меҳнат бозорида ўз 
ўрниларини топишлари учун таълим муассасалари ўртасида 
рақобатни ташкил этиб, хусусий таълим муассасаларини ташкил 
этиш керак. Inpact Factor илмий журналларга ҳар бир таълим 
муассасаси йўналишидан келиб чиқиб, обуна бўлиш ва бу 
журналларга ОТМ илмий тадқиқот ишлари натижаларини чоп 
этишни кенгайтириш ва илмий мақолалар чоп этган профессор-
ўқитувчларни рағбатлантириш тизимини яратиш керак. 
Ривожланган чет эл давлатларининг тажрибаларидан келиб 
чиққан ҳолда, тадқиқот ишлари ва ишланмаларини манфаатдор 
ишлаб чиқариш корхоналари, ташкилотлар ва юридик шахслар 
томонидан молиялаштириш масалалари амалга оширилиши лозим. 
Ўзбекистон олимларини чет эл олимлари билан ҳамкорликдаги 
илмий тадқиқот ишларини олиб боришларини жадаллаштириш 
лозим. Бу мақсадни амалга оширишда олимларимиз ўзларининг 
илмий тадқиқот ишлари натижаларини чет элдаги нуфузли илмий 
журналларда чоп этишлари, ҳалқаро миқёсдаги илмий анжуманларда 
фаол қатнашишлари лозим.