Замонавий узлуксиз таълимни рақамлаштириш: педагогика соҳасида

fasilitatorlik mahoratiga ega 
bo‘lishidir.
“
Fasilitator” –
ya’ni, “yordam beruvchi”, “yengillashtiruvchi”, 
o‘quv-tarbiya jarayonida ta’lim oluvchilarning kafolatlangan bilimlarga 
ega bo‘lishiga, o‘quv topshiriqlarni mustaqil bajarishga va ularda hayotiy 
ko‘nikmalarni shakllantirishga ko‘maklashadigan o‘qituvchidir. U 
o‘quvchiga doimo ko‘makchi bo‘lish, jarayonni boshqara olish, savol bera 
olish, kuzatuvchanlik, maslahat berish, eshitish va so‘zlash qobiliyatlariga 

---

312 
ega bo‘lgan o‘qituvchi bo‘lib, ta’lim sifati va samaradorligini 
kafolatlashda muhim ahamiyat kasb etadi. 
Boshlang‘ich sinflarda ta’lim sifatini ta’minlashda fasilitator 
o‘quvchilarning ehtiyojlari, qiziqishlari, layoqatlari hamda bilimlarni 
o‘zlashtirish darajalarini hisobga olgan holda ta’lim jarayonini pedagogik 
texnologiyalar asosida tashkil etishi, ta’lim oluvchilarni hayotga 
tayyorlash va kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan DT va DTS ning 
prinsiplarining bajarilishini ta’minlashi zarur bo‘ladi. 
Ta’lim-tarbiya jarayonini samarali boshqarishda fasilitator:

O‘quv mashg‘ulotlarida o‘quvchilarning innovatsion faoliyatini 
tashkil etishi; 

“Innovatsion muhit”ni shakllantirishi; 

Ta’lim oluvchilar orasida ijodiy, samimiy, do‘stona munosabatni 
yaratishi; 

o‘quvchilarning o‘zlarini erkin his qila olishlari va jamodagi ichki 
intilish moddiy-ma’naviy qiziqish yuqori darajada bo‘lishini ta’minlashi; 

kichik yoshdan boshlab bolalarni qobiliyatlari asosida ijodiy fikr 
yuritishga, maqsad sari intilishlariga yo‘naltirishi shart. [5, 212]. 
Ya’ni fasilitatorlik qobiliyatiga ega bo‘lgan pedagog ta’lim – tarbiya 
jarayonida har bir bolaning qobiliyatidan kelib chiqib, ularga beriladigan
vazifalarni to‘g‘ri taqsimlay olishi bilim sifatining yuqori natijasini 
kafolatlaydi. 
Natijada, o‘quv - tarbiya jarayonida pedagogning fasilitatorlik 
faoliyati ta’lim uzviyligining ta’minlanishiga imkon beradi. Ya’ni 
bog‘chada zamonaviy ta’lim – tarbiya olgan bola boshlang‘ich sinfda 
zaruriy ko‘nikmaga ega bo‘lgan holda yangi bilim va ko‘nikmalarni 
muvaffaqiyatli egallab boradi. Yuqoridagilardan kelib chiqib, shuni 
ta’kidlash joizki, zamonaviy ta’lim maqsadlariga erishish, o'quv jarayonida 
murakkablikni oshirish, natijani kafolatlash, bilimlarni aniqlash va 
baholashda to‘g‘ri yechim topish, ijodkorlikni talab qilish, ta’lim 
oluvchilarning qiziqishini, shuningdek, ularning imkoniyatlarini maksimal 
darajada oshirishga olib kelishda pedagogdagi fasilitatorlik qobiliyatining 
mavjudligi juda muhimdir. 
Uzluksiz ta’lim tizimida amalga oshirilayotgan islohotlarning ikki 
muhim ko‘rsatkichi – sifat va samaradorlik, aynan, o‘qituvchining 
salohiyati va kasbiy mahoratiga uzviy aloqadordir. Uzluksiz ta’lim tizimini 
amalga oshirish jarayonida yosh avlodni ko‘ngildagidek o‘qitish va 
tarbiyalash haqida gap borar ekan, bunday g‘oyat murakkab va ko‘p qirrali 

---

313 
vazifani faqat yuksak malaka va pedagogik mahoratga ega bo‘lgan 
o‘qituvchi kadrlar bilangina amalga oshirish mumkinligini ta’kidlash 
lozim. Shunday ekan, o‘qituvchilik – katta san’atdir. Bu san’atga u yoki bu 
pedagog osongina, o‘z-o‘zidan erisha olmaydi. Shuning uchun, 
o‘qituvchilik kasbiga, ya’ni sog‘lom avlod uchun chinakam murabbiy 
bo‘lishga havasi, ishtiyoqi zo‘r, zamon talablarini tez va chuqur 
tushunadigan, o‘zining ilmiy, ijtimoiy-siyosiy saviyasi, pedagogik 
mahoratini izchillik bilan amalga oshirib boruvchi, mustaqillik g‘oyasi va 
mafkurasi bilan puxta qurollantirilgan, haqiqiy vatanparvar va 
mehnatsevar kishilargina erisha oladilar.