Замонавий узлуксиз таълимни рақамлаштириш: педагогика соҳасида

Фойдаланилган адабиётлар 
1.
Мирзиёев Ш. Янги Ўзбекистоннинг стратегиялари. – Т.: 
“Ўзбекистон” нашриёти, 2021. 464 бет. 5-б. 
2.
Толипов Ў., Усмонбоева М. Педагогик технологияларнинг 
тадбиқий асослари. – Т. 2006. – 110 б. 
3.
Ходжаев Б., Уразова М. Педагогнинг лойиҳалаш маъданияти. 
Ўқув-услубий мажмуа. – Т.: 2016. 161-б. 

---

297 
4.
 
https://www.ascd.org/el/articles/developing-students-creative-skills-
for-21st-century-success 
5.
 
https://www.gazeta.uz/uz/2020/12/25/forum/
 
 
 
O’QITUVCHINING KASBIY VA PEDAGOGIK 
KOMPETENSIYANI SHAKLLANTIRISH TUZILISHIDA 
MOTİVATSIYA 
Maxmudova D.B. - P.f.f.d(PhD) O‘zPFITI doktoranti 
 
Annotatsiya:
motivatsiya oliy o'quv yurtlari o'qituvchilarining 
kasbiy-pedagogik kompetensiyasini shakllantirish tarkibida muhim omil 
hisoblanadi. Maqolada hozirgi davrda ilmiy-pedagogik ishlarning 
jozibadorligi pasayishining mumkin bo'lgan sabablari ko'rib chiqiladi. 
 Kalit so'zlar:
motivatsiya, ilmiy-pedagogik faoliyat, kasbiy va 
pedagogik kompetentsiya. 
O‘quv jarayoni sifatiga ta’sir etuvchi asosiy omillardan biri bu 
universitet o‘qituvchisining kasbiy malaka darajasidir. So'nggi yillarda 
universitet o'qituvchilarining (umuman o'qituvchilar kabi) ijtimoiy mavqei 
sezilarli darajada o'zgardi. Universitet o'qituvchisining hurmatli va nufuzli 
kasbi orasidan u yoqimsiz, kam maosh oluvchi toifaga o'tdi. Aniq ijtimoiy 
qarama-qarshilik bor edi. Bir tomondan, o'qituvchilik faoliyati katta ilmiy 
va ta'lim salohiyatiga ega va jamiyatda fuqarolarning kasbiy ta'limi 
bo'yicha yuqori missiyani bajarishga qaratilgan, chunki jamiyat yuqori 
malakali kadrlar va ta'lim xizmatlaridan manfaatdor. Ammo, ikkinchi 
tomondan, o‘qituvchilarning ilmiy-pedagogik faoliyatga motivatsiyasi 
sustligi, yosh istiqbolli mutaxassislarning o‘z mehnat faoliyatini pedagogik 
mehnat bilan bog‘lashni istamasligi kuzatilmoqda.
O'qituvchilar ilmiy va pedagogik xodimlarning alohida toifasini 
ifodalaydi, ular umumiy pedagogik funktsiyalar bilan bir qatorda o'ziga 
xos ish sharoitlari va usullariga, alohida malaka va shaxsiy xususiyatlarga 
ega. O‘qituvchilarining kasbiy-pedagogik kompetensiyasi ta’lim 
muassasasining muvaffaqiyatli faoliyat yuritishi va uning bitiruvchilariga 
mehnat bozoridagi talabning garovidir.
Qobiliyat
- bu har qanday sohadagi muammolarni hal qilishga 
qaratilgan muayyan faoliyatni sifatli bajarishga imkon beradigan 
shaxsning xususiyatlari (xususiyatlari) to'plami. “Kompetensiya” 
tushunchasidan tashqari “kompetentlik” tushunchasi ham mavjud. 

---

298 
Kompetentsiya - bu odam yaxshi tushunadigan, bilim va tajribaga ega 
bo'lgan narsadir. Kompetensiya shaxsning o‘ziga xos xususiyati emas, 
balki shaxsning ijtimoiy rolining parametridir. Agar inson ushbu ijtimoiy 
rolga mos keladigan bo'lsa, u ushbu masalalar doirasidagi vakolatga ega 
deb hisoblanadi. O'qituvchining kasbiy kompetentsiyasini shakllantirish 
jarayonida kasbiy ko'rsatkichlar mutaxassislik bo'yicha bilim, ko'nikma va 
malakalar 
pedagogik 
kompetentsiyalar 
bilan 
birlashtiriladi, 
ular 
o'qituvchining ushbu bilim va ko'nikmalarni pedagogik faoliyatda qo'llash 
qobiliyatining ko'rsatkichlari bo'lib xizmat qiladi.
O‘qituvchilarining kasbiy-pedagogik malakasi yuqori sifatli o‘quv 
jarayoni va yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlashning kalitidir. 
O'qituvchilarning kasbiy-pedagogik kompetensiyasini shakllantirishning 
muhim omili motivatsiyadir. Ammo bugungi kunda motivatsion 
komponent asosan o'z ahamiyatini yo'qotdi. O‘qituvchilarining ilmiy-
pedagogik faoliyati yosh mutaxassislar orasida o‘zining jozibadorligini 
yo‘qotdi. Pedagogik ishning jozibadorligini tiklash uchun davlat darajasida 
izchil chora-tadbirlar zarur. Bunga, shubhasiz, oliy ta’lim yo‘nalishlari 
bo‘yicha davlat ta’lim standartlarini isloh qilish jarayonini yakunlash, 
shuningdek, oliy o‘quv yurtlarini o‘quv jarayonidagi zamonaviy fan-
texnika yutuqlariga mos ravishda yetarli darajada moddiy-texnik jihozlash 
yordam beradi.