Mavzu: nutqning kommunikativ sifatlari

Mavzu:Mutaxassis nutqining kommunikativ sifatlari

Abdulla Qodiriy nomidagi

Jizzax davlat pedagogika instituti

Boshlang’ich ta’lim fakulteti

203- guruh talabalarining

O’zbek tilining sohada qo’llanishi fanidan

tayyorlagan slaydi

Mutaxassis- Biror sohada maxsus bilim va tajribaga ega bo'lgan kishi, ixtisos egasi.

• Mutaxassis- Biror sohada maxsus bilim va tajribaga ega bo'lgan kishi, ixtisos egasi.
• Me’yor-Rasmiylashtirilgan, umum tomonidan qabul qilingan, hamma tomonidan majburiy deb hisoblangan, qonun hukmiga kirgan tartib-qoida

Nutqning mantiqiyligini ta'minlaydigan to'g'rilik, aniqlik, mantiqiylik, ifodalilik, boylik soflik kabi qator sifatlari mavjud bo'lib, ularning barchasini o'zida mujassamlashtirgan nutq madaniy hisoblanadi. Har qanday nutqning asosiy maqsadi muayyan axborotni tinglovchiga yetkazish, shu yo'l bilan unga ta'sir qilishdan iborat bo'lib, mazkur sifatlarning jami nutqning ta'sirchanligini yuzaga keltiradi.

• Nutqning mantiqiyligini ta'minlaydigan to'g'rilik, aniqlik, mantiqiylik, ifodalilik, boylik soflik kabi qator sifatlari mavjud bo'lib, ularning barchasini o'zida mujassamlashtirgan nutq madaniy hisoblanadi. Har qanday nutqning asosiy maqsadi muayyan axborotni tinglovchiga yetkazish, shu yo'l bilan unga ta'sir qilishdan iborat bo'lib, mazkur sifatlarning jami nutqning ta'sirchanligini yuzaga keltiradi.

O'zbek adabiy tilida asosan quyidagi me'yorlar farqlanadi:

O'zbek adabiy tilida asosan quyidagi me'yorlar farqlanadi:

 

1) leksik me'yorlar;

 

2) talaffuz me'yorlari;

 

3) so'z yasalish me'yorlari;

 

4) morfologik me'yorlar;

 

5) sintaktik me'yorlar;

 

6) uslubiy me'yorlar.

 

Bu me'yorlar mutaxassislar tomonidan til qonuniyatlari, shuningdek, tarixiy an'analarga suyangan holda aniq qoidalar shaklida tayyorlanadi va tegishli davlat organi tarafidan tasdiqlanadi.

• Bu me'yorlar mutaxassislar tomonidan til qonuniyatlari, shuningdek, tarixiy an'analarga suyangan holda aniq qoidalar shaklida tayyorlanadi va tegishli davlat organi tarafidan tasdiqlanadi.
• Ayni paytda ta'kidlash joizki, adabiy me'yorlarni mutlaqo o'zgarmas, davrlar o'tishi bilan hech bir o'zgarishga uchramaydi, deb bo'lmaydi. Adabiy til me'yorlari ayni paytda dinamik hodisa hamdir. Til o'zining ijtimoiy tabiatiga muvofiq jamiyat rivoji bilan bab-baravar takomillashib borar ekan, tilning me'yorlari ham o'zgarib, mukammallashib boradi.