Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

кўникмаларга эга бўлиши керак. 
5.2.3. Умумкасбий фанлар бўйича талаблар 
Бакалавр: 
-тирик организмларнинг умумий хоссалари; 
-тирик ва нотирик материянинг фундаментал бирлиги тўғрисида, тирик системаларни ташкил этиш; 
-организмни функционал бирлиги, системаларнинг ўзаро таъсири ва боғлиқлиги; 
-микроорганизмлар, ўсимликлар ва ҳайвонларни классификация қилиш қоидалари; 
-ерда тирик организмларни пайдо бўлишининг асосий назариялари; 
-эволюцион қарашлар ва эволюцион концепцияларни тараққиёти, эволюция назарияси, эволюцион 
систематик назарияни пайдо бўлиши; 
-прокариот ва эукариот организмларда ҳужайра тузилиши, уларнинг ўхшашлилиги ва фарқлари; 
-тирик ҳужайранинг кимёвий таркиби ва уни ҳаётий жараёнларида биокимёвий реакцияларнинг 
аҳамияти; 
-ирсият ва ўзгарувчанликнинг қонунлари ва механизми; 
-бактерия ва вирусларнинг тузилиши, кўпайиши, системактикаси ва физиологияси; 
-юксак ва тубан ўсимликларнинг ташқи ва ички генератив органларининг тузилиши, уларни келиб 
чиқиши ва тараққиёти; 
-ўсимликларнинг келиб чиқиши, эволюцияси ва бошқа тирик организмлар билан эволюцион 
боғлиқлиги; 
-ўсимликларнинг яшаш муҳитида тарқалиши; 
-ҳайвон организимининг анатомик тузилиши ва уларни ўзаро таъсирланиш механизми; 
- ҳайвон организимининг ҳаётий жараёнларида нерв ва гуморал системаларининг аҳамияти; 

---

-умуртқали ва умуртқасиз ҳайвонларда систематик гуруҳлар вакиллари; 
-тирик организмларнинг экологик гуруҳлари; 
-Ернинг ҳар хил географик зоналари флора ва фаунаси; 
-тирик организмларга атроф-муҳитнинг абиотик, биотик ва антропоген омилларнинг таъсири; 
-биосферада микроорганизмлар, ўсимлик ва ва ҳайвонларнинг роли; 
-биосферадаги модда алмашинуви; 
-ҳужайранинг кимёвий таркиби, гормонлар, нуклеин кислоталар, витаминлар, углеводлар, ёғлар, 
оқсиллар, ферментлар ва модда алмашинуви; 
-ўсимликларда содир бўладиган физиологик жараёнлар; 
-одам ва ҳайвонлар организмидаги органлар тизими хусусиятлари ва уларда кечадиган физиологик 
жараёнлар; 
-биологик жараёнларни физикавий асослари; 
-тирик организмлар ва уларда кечадиган биологик жараёнлардан технологик асос сифатида 
фойдаланиш;
-экотизимлар биологик компонентларининг абиотик ва биотик омиллар билан боғлиқлиги; 
-биосфера эволюцияси ва биосферада моддалар алмашинуви; 
-Ернинг коинотда ва қуёш системасида жойлашиши; 
-гидросфера, литосфера, атмосфера ва уни хоссалари; 
-мониторинг миллий системасини ташкил этиш; 
- экотизимлар чидамлилиги ва ўзини қайта тиклаш хусусияти; 
-табиий ва табиий-антропоген ландшафтлар; 
-«табиат-жамият» тизимининг ўзаро узвий боғлиқлиги ва коэволюцияси; 
-табиатни муҳофаза қилиш ва табиатдан фойдаланишнинг қонунлари, қоида ва тамойиллари; 
-экологик-иқтисодий ривожланишнинг барқарорлиги асослари ҳақида тасаввурга эга бўлиши 
керак: 
-тирик организмларнинг ҳар хил гуруҳлари орасидаги эволюцион боғланишлар; 
-биологик системаларда математик моделлаштиришнинг асосий принциплари; 
-ҳужайраларни тузилиши ва тараққиётининг асосий 
қонунлари; 
-тирикликнинг хусусиятлари, ўсимлик ва ҳайвонлар эволюциясининг асосий босқичлари; 
-организмлар ва жамоаларни ўрганишда биологик, физиологик ва экологик методлардан 
фойдаланиш; 
-Республика ва дунё тупроқ турлари морфологияси, таркиби ва классификациялаш хусусиятлари; 
-биосферанинг бир бутунлигига инсон фаолияти таъсири натижалари; 
-инсоннинг биосоциал табиати хусусиятлари; 
-юқори ва тубан ўсимликларни йиғиш ва фиксация қилиш йўллари; 
-ўсимликларнинг гуллаши биологиясининг асосий методлари; 
-ҳайвонларни йиғиш ва кузатишнинг асосий методлари; 
-ўсимлик ва ҳайвонларнинг асосий гуруҳларини аниқлаш; 
-ҳайвонлар жамоаларини ўрганишнинг содда методлари; 
-организм, тўқима ва ҳужайрани ўстириш методлари; 
-тупроқнинг ҳосил бўлиши омилларининг роли ва аҳамияти; 
-органик моддалар минерализациясида микроорганизмларнинг иштирок этиши; 
-тирик организмда бўладиган табиий ва патологик жараёнларни ўрганишда физиологик изланиш 
методлари; 
-асосий ўқув ва илмий адабиётларни;
-углевод, оқсил, ёғлар, нуклеин кислоталар, витаминлар, гармонлар ва ферментлар тузилиши ва 
функцияси; 
-ўсимликларда кечадиган физиологик жараёнларни моҳиятини; 
-ҳайвон ва одам организмида содир бўладиган физиологик жараёнларнинг моҳиятини; 
- омиллар экологиясини; 
- популяция моҳиятини, ундаги жараёнларни; 
-организмларда кечадиган биологик жараёнларни биофизик моҳиятларини; 
-ген ва ҳужайра мухандислик энзимологияси ва экобиотехнологияни мақсад ва вазифаларининг 
айрим тадқиқот усулларини; 
-биосферанинг биологик маҳсулдорлиги, инсониятнинг озуқа ресурслар билан таъминланиши; 
-флора ва фауна турлар таркибининг ўзгариши, экотизим барқарорлигини таъминловчи 
механизмлар, экотизимдаги жараёнларни бошқариш имкониятлари; 
- экотизимда озуқа занжири ва трофик алоқалар; 
-атроф-муҳитни монитринги мезонлари; 
-компьютер программалари воситасида экотизимлар холатини кузатиш ва тахлил қилиш; 
-табиатдан фойдаланишнинг экологик принциплари; 
-сув ва ер ресурсларини баҳолаш усуллари; 
-тупроқ эрозиясига қарши кураш ва эрозияга қарши тадбирлар; 

---

-суғориладиган территорияларнинг сув-туз балансини ҳисоблаш усуллари; 
- атроф-муҳит ва инсоннинг физик, кимёвий ва биологик ҳодисаларнинг зарали таъсиридан 
муҳофаза қилишнинг воситалари ва усулларини билиши ва фойдалана олиши; 
-ўсимликлар ва хайвонлар коллекцияларини йиғиш; 
-экспериментал ҳайвонларни кузатиш, қараш ва мулоқотда бўлиш; 
-ўсимликларни ўстиришда мустақил лаборатория тажрибаларини қўйиш; 
-дала шароитида ўсимлик ва ҳайвонот дунёсини вакилларини аниқлаш; 
-ўсимлик турларининг ботаник тавсифини ва систематик ҳолатини билиш; 
-табиатда мустақил экологик кузатишлар; 
-ўсимлик ва ҳайвонларнинг аниқлагичи билан ишлаш; 
-қишлоқ хўжалик ўсимликларини морфологик хусусиятлари ва уруғ орқали аниқлаш; 
-ўсимликларнинг вегетатив кўпайтириш йўлларидан фойдаланиш; 
-биологик жараёнлар ва ходисаларни ўрганишда физиологик услублардан фойдаланиш; 
-оптик, ўлчайдиган ва бошқа асбоб-ускуналардан фойдаланиш; 
-ўқитишда техник воситалардан фойдаланиш; 
-танланган мавзу бўйича касбий фаолиятда билимларни амалиётга тадбиқ этиш; 
-танланган мавзу бўйича адабиётлар шарҳини тайёрлай билиш ва рефератларни ёза билиш; 
-компьютер техникасидан ва информацион системалардан фойдаланиш;  
-биологик материалларда турли хил макромолекулаларни сифат ва миқдорий таркибини аниқлаш; 
-ўсимликлардаги биологик жараёнлар ва ҳодисаларни ўрганишда физиологик услублардан 
фойдаланиш; 
-одам ва ҳайвонлар физиологиясини ўрганишда асбоб ва ускуналар билан мустақил ишлаш; 
-тажрибаларни режалаш ва моделлаш;