Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

 
4- Mavzu: Yashovchanlik jadvalini tuzish 
Reja: 
1. Populyasiyaning dinamik ko’rsatkichlari haqida nazariy ma’lumotlar
2. Yashovchanlik jadvalini tuzish
3. Mustaqil ish topshiriqlari 
4. Testlar 
Darsning maqsadi: Talabalarga populyasiyaning dinamik ko’rsatkichlari haqida nazariy 
ma’lumotlar berish, populyasiyadagi o’limni yoshlar bo’yicha taqsimlanishini o’rganish va 
yashovchanlik jadvalini tuzish ko’nikmalarini hosil qilish. 
Dars o’tish vositalari: sinf doskasi, yashab qolish jadvaliga oid plakatlar, o’quv va uslubiy 
qo’llanmalar, mikrokalkulyator, ish daftari. 
Dars o’tish usullari: dars takrorlash, suhbat va savol-javob, amaliy topshiriqni mustaqil 
bajarish hamda olingan natijalarni munozara qilish tarzida olib boriladi. Bunda talabalarning 
mustaqil, erkin fikrlash va fikrlarni bayon etishga o’rgatish uchun ularga mavzu bo’yicha 
savollar beriladi, talabalar yakka tartibda amaliy ishni mustaqil bajaradilar va natijalarni bayon 
qiladilar, natijalar o’qituvchi bilan birgalikda tahlil qilinadi. 
Darsning mazmuni: 
Populyasiya - nafaqat makonda, balki zamonda ham mavjud bo’lgan, bir butunlikka ega 
bo’lgan individlar yig’indisidir. Populyasiyada hamma vaqt avlodlar almashinishi sodir
bo’lib turadi. Binobarin, populyasiyaning yashash davri hamma vaqt alohida individ hayotiga
nisbatan ancha uzoq bo’ladi. 

---

Populyasiyada sodir bo’ladigan jarayonlarning jadalligini baholaydigan ko’rsatkichlar
populyasiyaning dinamik ko’rsatkichlari deyiladi. Dinamik ko’rsatkichlarga tug’ilish, o’lim, 
individlarning immigrasiyasi va emmigrasiyasi kiradi. Shu ko’rsatkichlar populyasiya sonining 
o’zgarishini belgilaydi. Bunday jarayonlarning odatdagi ifodasi ularning tezligidir.
Populyasiya sonining o’zgarishida emmigrasiya va immigrasiya jarayonlarining 
ahamiyati uncha katta emas. Asosiy ahamiyatga ega bo’lgan jarayonlar tug’ilish va o’limdir.