Z. N. Mamarajabova ona tili o’qitish maxsus metodikasi

Bosqichda qo‘llanilishi:

Bu strategiyani darsning fikrlash bosqichida, takrorlash va mustahkamlash bosqichlarida qo‘llanilsa ham maqsadga muvofiq bo‘ladi.

188

Hamma hammaga o‘rgatadi metodi


Maqsad: Katta matnni oz vaqt ichida o‘rganish va o‘quvchilarni juftliklarda ishlashga o‘rgatish, bundan tashqari o‘quvchilarni aqlini charxlashga yordam beradi. Mazmuni: Katta matn mayda bo‘laklarga bo‘linadi va o‘quvchilarga tarqatiladi. Bunda o‘quvchilar juftlikda ishlashlari kerak bo‘ladi. Ya’ni, bitta o‘quvchi o‘ziga berilgan matnni o‘qib, keyin boshqa bolaga borib gapirib beradi.


Qo‘llanilishi: O‘qituvchi dars o‘tishdan oldin katta matnni mayda bo‘laklarga bo‘ladi va o‘quvchilarga tarqatadi. O‘quvchi o‘ziga berilgan matnni o‘qib, keyin boshqa bolaga borib gapirib beradi. Endi eshitgan o‘quvchi o‘zini o‘qigan bo‘lagini mazmunini birinchi gapirgan o‘quvchiga gapirib berishi zarur. Endi birinchi gapirgan o‘quvchi boshqa o‘quvchining oldiga borib yana o‘zining bo‘lagini gapirib beradi va x.k. Agar sinfda 20-25 nafar o‘quvchi bo‘lsa, u holda matn 20-25 bo‘laklarga bo‘linadi va barchaga tarqatiladi. Bunda matn bo‘laklaridagi mazmuniga ham etibor berish zarur. Masalan, yaxshi o‘qiy oladigan o‘quvchilarga matnning qiyinrok, kattaroq bo‘lagini berish maqsadga muvofiqdir. O‘zlashtirishi past, o‘qish malakasiga ega bo‘lgan o‘quvchilarga esa, tushunish oson bo‘lgan, kichikroq bo‘lakning berilishi ko‘proq samara beradi


To‘xtab o‘qish metodi


Maqsad: Yangi matn bilan tanishtirayotganda o‘quvchilarning diqqatini jamlab turish, ularni mavzuga qiziqtirish, turli holatlarni shaxsan his qilishlariga imkon yaratish, ma’lum bir voqea va hodisaga munosabatini bildirish, og‘zaki nutqni o‘stirish, muammoli vaziyatlarga uchrash va har-xil holatlardan chiqib keta olish malakalarini shakllantirish.


Mazmuni:Bu usuldan o‘quvchilarning sinfda an’anaviy o‘tirgan holatlarida ham foydalanish mumkin. O‘qituvchi o‘qvchilarga matn va ertaklar o‘qiydi, hamda o‘qish jarayonida tez-tez to‘htab savollar berib turadi.


Qo‘llanilishi: O‘qituvchi matn bilan tanishtirish jarayonida bir necha marta to‘htab, o‘quvchilarga savollar bilan murojat qiladi. Savollarni shunday tuzish kerakki, ular o‘quvchilarni matn qahramonlari obraziga kirib ketishlariga va ular nomidan o‘z fikr mulohazalarini aytishga undaydi. O‘quvchilarni har bir javobi, o‘qituvchi tomonidan qo‘llab- quvvatlanib, rag‘batlantirib turilishi kerak. O‘quvchi qanday javob berishidan qa’tiy nazar, "Rahmat, bu sening fikring edi, qani qolganlarnikini ham eshitaylikchi" – deb imkon qadar ko‘pchilikning javoblarni eshitishga intilishi zarur. Ana shundan keyingina,"Qani, davomini eshitaylikchi, nima bo‘ldi ekan" – deb matn davom ettiriladi.