Z. M. Islomov, N. A. Muhamedov, F. A. Sindarova dinshunoslik akademik litseylar va kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma toshkent «Niso Poligraf»

DINNINg VAZIFALARI
Dunyoqarashlik – diniy manbalar va qadriyatlar asosida 
muayyan diniy dunyoqarashlik shakllantirish vazifalari
Kompensatorlik – to‘ldiruvchi, tasalli beruvchi vazifasi
Legitimlovchilik – qonunlashtiruvchilik vazifasi
A
SO
SIY
 F
UN
K
SIY
A
L
A
R
I
Kommunikativlik – dindorlar birligini ta’minlovchi aloqa 
bog‘lashlik vazifasi
Regulyatorlik – dindorlar hayotini tartibga solish, nazorat 
qilish vazifasi
Integratorlik – diniy e’tiqod asosida odamlarni 
birlashtirish vazifasi

---

10
Oltinchidan, din vazifalarining falsafiy, nazariy jihatlari ham 

mavjud. Bu vazifa insonga yashashdan maqsad, hayot mazmuni, 
dorulfano va dorulbaqo kabi dunyo masalalariga o‘z munosabatini 
bildirib turishidan iboratdir.
Din insonning ruhiy dunyosi bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, 
uning ijtimoiy hayotida doimo u bilan birga bo‘ldi. Shuning uchun 
ham dinni o‘rganish – bu insoniyatni o‘rganish  demakdir. Dinni 
insoniyatdan,  insoniyatni  dindan  ajratib  bo‘lmasligini  tarixning 
o‘zi isbotladi. Demak, din insoniyat bilan birga dunyoga kelgan.
Dinlar  unga  e’tiqod  qiluvchilarning  soni,  miqyosi,  o‘zining 
ma’lum  millat  yoki  xalqqa  xosligi  yoxud  millat  tanlamasligiga 
ko‘ra turli guruhlarga bo‘linadi:
1.  Urug‘-qabila  dinlari  –  totemistik,  animistik,  fetishistik 
tasav vurlarga asoslangan, o‘z urug‘idan chiqqan sehrgar, shomon 
yoki qabila boshliqlariga sig‘inuvchi dinlar. Ular millat va jahon 
dinlari  ichiga  singib  ketgan  bo‘lib,  hozirda  Avstraliya,  Janubiy 
Amerika va Afrikadagi ba’zi qabilalarda saqlanib qolgan;
2. Milliy dinlar – ma’lum millatga xos bo‘lib, boshqa millat 
vakillari  o‘ziga  qabul  qilmaydigan  dinlar.  Ularga  yahudiylik 
(yahudiy  millatiga  xos),  hinduiylik  (hindlarga  xos),  konfutsiylik 
(xitoy millatiga xos), sintoiylik (yaponlarga xos) kiradi;
3. Jahon dinlari – dunyoda eng ko‘p tarqalgan, kishilarning 
millati  va  irqidan  qat’i  nazar  unga  e’tiqod  qilishlari  mumkin 
bo‘lgan  dinlar.  Unga  buddaviylik,  xristianlik  va  islom  dinlari 
kiradi.