Z ibodullayev

sezgi  deb  ataladi.  Bulardan  tashqari,  murakkab  sezgi  ham   farq 
qilinadi.  Masalan, tanaga chizilgan turli figuralarni va kaftga qo‘yilgan 
narsalarni ko'zni yum gan holda aniqlash.
Sezgi va idrok birlamchi va ikkilamchi signal sistemalari ishtirokida 
amalga oshiriladi.  Eshitish,  ko'rish,  og‘riq sezish,  ta ’m  va  hid bilish 
birlamchi  signal  sistem asini  tashkil  qiladi  va  u lar  odam larda  ham , 
hayvonlarda ham  bo‘ladi.  Ikkilamchi signal sistemasiga esa nutq va u
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bilan bog‘liq bo'lgan oliy ruhiy funksiyalar kiradiki, u faqat insonlar 
uchun xosdir.  Bu barcha jarayonlar analizatorlar ishtirokida amalga 
oshiriladi.  H ar  qanday  analizator  uch  qismdan  iborat:  1)  ta ’sirot- 
larni  qabul  qiluvchi  qismi,  ya’ni  retseptor;  2)  o ‘tkazuvchi  apparat, 
ya’ni  nerv  tolalari;  3)  m a’lum otlarni  tahlil  qiladigan  markazlar. 
Bu  markazlar  bosh  miya  katta  yarim  sharlari  po‘stlog‘i  bo'ylab 
tarqalgan.  Bu yerda, ya’ni po'stloqda tashqi va ichki m uhitdan kela­
digan  barcha  ta ’sirotlar  analiz  va  sintez  qilinadi.  Ko‘ruv,  eshituv, 
hid  bilish,  ta ’m   sezish  va  teri  analizatorlari  farq  qilinadi.  D em ak, 
sezish jarayoni  analizatorlar  orqali  amalga  oshiriladi  va  bosh  miya 
tuzilmalarida idrok qilinadi.
Bosh miya ikkita yarim shardan iborat bo‘lib, uning ustki qatlami 
kulrang  tusga  ega.  Bu  qatlam  bosh  miya  katta  yarim  sharlarining