Z ibodullayev

ong 
ostidagi jarayonlardir, y a ’ni ongsizlikdir
 (28-rasm).
Psixoanaliz  fani  o ‘z  oldiga  ongdan  yashirinib  yotgan  chuqur 
psixologik jarayonlarning  sir-asrorini  ochishni  maqsad  qilib  q o ‘yadi
28-rasm.  Psixoanalitiklar  tasavvuridagi  inson  ruhiyatining  modeli.  Ular 
ong  va  ongsizlikni  muz  tog'iga  qiyoslashadi.  Muz  tog'ining  suvdan  chiqib 
ко ‘rinib  turgan  oltidan  bir  qismi  ong  bo ‘Isa,  suvning  tagida  ко ‘rinmay 
yotgan  oltidan  besh  qismi  ongsiz jarayonlardir.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

va  shu  yo‘l  bilan  nevrozni  keltirib  chiqaruvchi  omillarni  o ‘rganadi. 
Z.Freyd «yashirinib» yotgan psixologik jarayonlarni ongsiz jarayonlar 
deb atadi.  Rus psixologlari bu holatni turli atamalar bilan ta ’riflashadi: 
«бессознательное»  (ongsizlik),  «подсознательное»  (ongostlilik), 
«подсознание»  (ong  osti).  Ba’zi  o ‘zbek  psixologlari  «ongostlilik» 
degan  atamani  m a’qul  ko‘rishadi.  Shunday qilib,  hanuzgacha  fanda 
katta shov-shuvlaiga sababchi boMib kelayotgan va moliiyati to'laligacha 
o ‘rganilmagan  ushbu  noaniq  psixologik jarayonlarning  atamasi  ham 
noaniq b o iib  qolmoqda.  Bu atamalarning  ma’nosini o ‘zgartirmagan 
holda biz ushbu darslikda «ongsizlik» atamasidan foydalanamiz.
Ongsizlik  bu  shunday  holatki,  bunda  odam  ixtiyorsiz  tarzda, 
o ‘zi  bilm asdan  yoki  anglamasdan  turli  xatti-harakatlarni  amalga 
oshiradi.  Bu xatti-harakatlar o ‘z -o ‘zidan kundalik hayotda,  uyquda, 
ya’ni  tush  ko‘rayotgandayoki  gipnotik holatlarda kuzatilib  turadi. 
Ongsizlik,  tabiiyki,  ongga  bog‘liq  bo‘lmagan  holat.
Z.Freydning  ta ’biri  bilan  aytganda,  ongdan  siqib  chiqarilgan 
odam ning tabiiy instinktlari ong ostida joy topadi.  Ongsizlik tug‘ma 
xususiyat bo'lib,  insonning barcha xatti-harakatlarini belgilab beradi.
Ongsizlikni Z.Freydning psixoanaliz haqidagi ta ’limoti o'rganadi. 
Psixoanaliz ta ’limotining yaratilishiga,  asosan, bolalar psixologiyasi, 
nevrozlar klinikasi va psixoterapiya usullari turtki bo‘lgan.  Psixoanaliz 
o ‘rganadigan  asosiy yo‘nalishlardan biri  —  shaxsning jinsiy rivojla- 
nishidir.  Z.Freyd nevrozlarning kelib chiqishini o ‘zi yaratgan psixo- 
seksual  nazariyaga asoslanib tushuntirib berdi.
Z.Freyd o ‘z kuzatuvlariga asoslanib, odam shaxsi va ruhiyatining 
yangi  bir  modelini  yaratdi.  U nga  asosan,  bir-biriga  uzviy  bog‘liq 
bo'lgan  3  ta psixologik tuzilm a mavjud.  Bular