‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

d in iy
m arosim larni 
uning o ‘zi oikazgan. Podsho qabuliga kirgan amaldor-zodagonlar 
podshoning oyog'iga yiqilib. “yer 
0
‘pishlari” yoki uning o y o g in i 
o‘pishlari lozim b o ig an . Shuni ta'kidlash joizki, Ossur davlati juda 
kuchaygan davrda ham ossur podshosi har bir ishda ruhoniy-kohin- 
lardan maslahat s o ia b ish yuritgan.
Tiglatpalasar III ning muhim islohotlaridan biri harbiy ishlar­
ni qayta tashkil etishdan iborat bo ig an . Ilgarigi ossur podsholari 
mamlakatning erkak kishilaridan tuzilgan xalq lashkarlari y ordami 
bilan joylarda urushlar olib borar va katta-kichik q o ’zg'olonlarni 
bostirar edilar.
142

---

Tiglatpalasar III bilan Sargon II podsholik qilgan davrda harbiy 
islohotlar o'ikazilib. natijada Ossuriya davlatida harbiy ishlar qay- 
tadan qurilgan. Ossur podsholari k o 'p sonli, yaxshi qurollangan va 
kuchli muntazam qo'shin tuzib, davlat hokimiyatining butun appa- 
ratini harbiy ehtiyojlargaxizm at qildirgan. Ossuriyaning ko ‘p sonli 
qo‘shini bosib olingan o ik a va mamlakatning erkin aholisi bilan 
to id irib turilgan. Har bir viloyat boshlig'i o ‘z q o i ostidagi yurtdan 
askar to'plab. bu askarlarga viloyat boshligining o ‘zi qoinondon- 
lik qilgan. M azkur davrda Ossuriyada maxsus “muntazam qo'shin” 
tuzilib. bu qo'shinga “podsho b o iin m a si” deb nom berilgan. Bu 
qo‘shin isyonlarni bostirish uchun xizmat qilgan. Shuningdek, Os­
suriyada podshoning shaxsiy gvardiyasi ham bo'lib, bu gvardiya 
podshoning “muqaddas shaxsini” qo'riqlashi lozim b o ig an . Yoz­
ma manbalarda 50 kishidan iborat kichik-kichik askariy b o iin m a- 
lar (kisru) boig an ligi haqida m a’lumotlar bor. Ossuriya askariy 
qismlarida piyodalar, suvoriylar hamda jang aravasi mingan askar- 
lar b o ig an . Ossur qo‘shini tuzilmasida 200 piyoda askarga 10 ta 
otliq suvoriy va bitta jang aravasi mingan jangchi to ‘g ‘ri kelgan. 
Shuni aytib o'tish joizki ossur qo'shinlari tarkibida tuya mingan 
jangchilar ham bo'lgan.
M.av. IX asrda podsholik qilgan Ashshurbanipal zamonida os­
sur qo‘shinlarida jang aravalari va otliq qo'shinlaridan unumli foy­
dalanilgan. Ossur askarlarining asosiy qismi piyoda askarlardan 
iborat bo'lib, ular qurol-yarog' bilan yaxshi ta ’minlangan. Piyoda 
askarlar kamonchilar, qalqonchilar, nayzabozJardan tashkil topgan 
edi. Q o'shinning asosiy qurol-aslahasi sovut, qalqon, dubulg‘a, ka- 
malak, kalta qilich va nayzalardan iborat b o ig an . Ossur podsholari 
o 'z qo'shinlarini yaxshi qurollantirishga juda katta e ’tibor bergan­
lar. Sargon II ning Ashshurdagi saroyi kavlanganda arxeologlar u 
yerdan juda ko ‘p q urol-yarogiar topishgan. Ossur qo‘shinlari o ‘z 
davrida q al'a devorlarini buzish uchun ishlatiladigan maxsus mos- 
lamalarga ham ega boiganlar. Q o‘shinlar o'nlik, elliklik, yuzlik 
va ming kishidan iborat qismlarga b o iin g an . Ularning har biri ning 
o 'z belgisi va bayroqlari b o ig a n . 
•
143

---

Bayroqlarga xudo Ashshur va urush xudolarining tasviri tush iri I - 
gan. B a'zi manbalarda ossur qo'shinlarining soni 120 000 kishi 
deb ko ‘rsatilgan. Q o'shinda intizom juda qattiq bo'lib, jangchilar. 
qo‘shin boshliqlari va sarkardalar o ‘z vazifalarini sidqidildan baja- 
rish uchun qasamyod ham qilganlar.