‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I



Download 11,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet348/413
Sana16.01.2022
Hajmi11,97 Mb.
#379486
1   ...   344   345   346   347   348   349   350   351   ...   413
Bog'liq
Pedagogika. 1-qism (M.Toxtaxojayeva, S.Nishonova) 583e888c8e1f192e31521286245d8a52

1
 iyat 
1
 arini 
m ak sim al  darajada  rivojlantira  oladigan  za ru r  sharoitlarni  o ‘z  vaqtida 
y aratib  berishdan  iborat  boMib,  u  bolani  izchil  va  batafsil  o ‘rganish, 
u n i n g   y o 'l i d a   u c h r a y d i g a n   q i y i n c h ilik la r n i  y o ‘q o tis h   yoMlari  va 
vositalarini  izlashni  talab   etadi.
2.  Bolalarni  kom pleks  o ‘rganish  tam ovili  bolaga  tashhis  q o ‘yishda 
z a r u r   m utaxassisliklar  (tibbiy,  defektologik,  psixologik  va  pedagogik) 
b o ‘yicha  olingan  m a ’lum otlarga tanishni n a z a rd a  tutadi.  Agar shifokor, 
defektolog,  psixolog  va  pedagoglarning  fikrlari  tu rlicha  b o ‘lsa,  bola 
q ay ta  tekshiruvdan  o ‘tkaziladi.
3.  Bolani  h a r   t o m o n l a m a   va  yaxlit  o ‘rganish  tamovili  bolaning 
idrok  etish,  e m o tsio n al-iro d av iy  sifatlari va xulqini  tekshirishni  k o ‘zda 
t u ta d i .  U n g a  k o ‘ra  b o la n in g   rivojlanishiga  jid d iy   t a ’sir  k o ‘rsatishi 
m u m k i n   b o ‘lgan  jis m o n iy   holati  h a m   hisobga  olinadi.  Bolani  h a r 
t o m o n l a m a   va  yaxlit  o ‘rganish  uning  o ‘quv,  m e h n a t  va  o ‘yin  kabi 
faoliyati jarayonidagi  harakatlarini  kuzatishga  asoslanadi.
4.  Bolani  din am ik  o ‘rganish tamoviliga  bin o an   tekshirish  davom ida 
u l a r   b ila d ig a n   va  b a j a r a   o l a d i g a n   is h la rn i  e m a s ,   balki  u la r n i n g  
o ‘qitishdagi  imkoniyatlarini h a m  hisobga olish  m u h im  ekanligini nazarda 
t u ta d i.  L.S.Vigotskiyning  «yaqin  rivojlanish  zonasi»  —  b o lalarning 
o ‘qishdagi  mavjud  imkoniyatlari haqidagi t a ’limoti  m a z k u rtam o y iln in g  
asosini  tashkil  qiladi.
5.  S ifativ-m iqdoriv  v o n d as h u v   tam ovili  bola  bajargan  topshiriqni 
b a h o la s h d a   yakuniy  natijanigina  em as,  balki  usuli,  m asalani  yechish 
u c h u n  tan lan g a n  yoMning ratsionalligi,  harakatlarning m antiqiy ketm a- 
ketligi,  m aqsadga  erishishdagi  q a t ’iylik  va  tirishqoqlikni  h am   hisobga 
olish  zarurligini  asoslaydi.
6
.  M a ’lum  turdagi patologivali bolalarni b oshqa bolalar guruhlaridan
www.ziyouz.com kutubxonasi


airatish  tam ovili  h a r   b ir  maxsus  t a ’lim  muassasasi  o ‘zi  q o id a la rig a  
egaligini  tavsiflaydi.
7.  R ivojlanishida  maviud  boMean  ch e tla n ish la r  daraiasiga  k o ‘ra 
difFerensatsivalashtirilgan  t a ’limni  tashkil  etish  tam ovili  rivojlanishida 
bir  xil,  lekin  darajasiga  k o ‘ra  turli  chetla n ish g a  ega  b o lalarn i  ajratgan 
holda o ‘qishlarini  nazarda tutadi,  binobarin,  ulam i o ‘qitish  m etodikasida 
sezilarli  farqlar m avjud  (m asalan,  k o ‘zi ojiz bolalar taktil aso sd a  (B rayn 
tizimi  b o ‘yicha),  y o m o n   k o ‘ruvchilar  esa  k o ‘rish  asosida  o ‘qitiladi).
8
.  Yoshi  ta m o v ili  h a r   bir  g u ru h   yoki  sinfga  m a ’lu m   y o s h d a g i 
bolalarning  qabul  qilinishini  ifodalaydi.  T urli  yoshdagi  rivojlanishida 
n u q s o n la r  b o ‘lgan  bolalarni  tekshirish  va  ularga  korreksion  y o r d a m  
k o ‘rsatish  m alakali  m utaxassislar  t o m o n id a n   am alga  oshiriladi.
P M P K n in g   tarkibida  quyidagi  m utaxassislar faoliyat  k o ‘rsatadilar: 
pedagog,  psixolog,  shifokor,  psixiatr,  n ev ro p ato lo g ,  o to l a r in g o l o g , 
ortoped,  oftalmologlar,  oligofrenopedagog,  surdopedagog,  tiflopedagog 
h a m d a  logoped.  P M P K  ishlariga defektologik t a ’lim va a n o m a l   b o la la r 
bilan  ishlashda  am aliy   tajribaga  ega  mutaxassis  rahbarlik  qiladi.
Psixologik-pedagogik  tekshirishlar  quyidagi  m eto d lari  y o r d a m i d a  
tashkil  etiladi:
1.  Suhbat  m e t o d i .  S uhbat  bola bilan  alo q a  o ‘rnatish vositasi b o ‘lib, 
anom al bolaning shaxsi, emotsional-irodaviy sifatlari, xulqi, shun in g d ek , 
rivojlanishidagi  c h e t l a n i s h l a r n i n g   s a b a b la ri  h a q id a g i  m a ’l u m o t n i  
t o ‘plashga  im kon  beradi.  Agarda bolaning  nutqida,  eshitish qobiliyatida 
nuqsonlari  b o ‘lsa,  yoki  m u n o sab atg a  qiyin  kirishsa  su h b a tn i  tashkil 
qilish  tav siy a  e t i l m a y d i .   B u n d a y   h o ' l a r d a   b o l a n i   q i z i q t i r a d i g a n  
k o ‘rgazmali  m a te ria ld a n   foydalanish  m um k in .
2.  Kuzatish  m e t o d i .  Kuzatish  b o la n in g   konsultatsiyaga  k e lis h id an  
avval  boshlanadi  va  yaxlit  tekshirishlarni  o ‘tkazish  j a r a y o n i d a   d a v o m  
ettiriladi.  Kuzatish  h a r   d oim   a niq  m aq sad   asosida  o ‘tkaziladi.  B olani 
o ‘yin  faoliyatini  tashkil  etish  ja ra y o n id a   kuzatish  a lo h id a   a h a m i y a tg a  
ega,  ular  bola  bilan  alo q a   o ‘rnatishga  im k o n   beradi.  A yrim   h o lla rd a  
o ‘y in choqlar y o rd a m id a   maxsus  tekshirishlar  o ‘tkaziladi.
3.  Rasmlarini o ‘reanish  m e to d i.  R asm lar bolani o ‘rganishda  m u h i m  
differensial-diagnostik vosita  hisoblanadi.  B olada  p eda gog t o m o n i d a n  
tavsiya  etilgan  ra sm lar  xavotir  uyg‘otsa,  bolaga  erkin  rasm   c h iz is h n i 
taklif etish  m aqsadga  muvofiqdir.  U n in g   m avzu ta n la y  olishi,  tasvirlash 
xususiyatlari,  rasm   chizish  jara y o n i  y akuniy  tashhis  u c h u n   q i m m a tl i  
m a ’lum ot  hisoblanadi.  Aqli  z a if   b o la la r  o d a td a   m a v z u n i  ta n la s h g a
www.ziyouz.com kutubxonasi


q iy n a la d ila r,  u lar  su jetlar  y a ra tm a y ,  alo h id a  o d a tiy   p re d m e tla rn i 
tasvirlashga  harakat  qiladilar.
4.  Tairiba-psixologik tadqiqotlar metodlari.  U lar maxsus o ‘rganilishi 
k erak   boMgan  psixik  ja r a y o n n i   q o ‘zg‘atuvchi  maMum  vaziyatlarni 
yaratishni  ko ‘zda  tutadi.  Tajriba  metodikalari  y orda m ida  u  yoki  bu 
h o la tla rn in g   sabablari  va  m exanizmlarini  o chib  k o ‘rsatish  m um kin 
boMadi.
5.  T e s t l a r   m e t o d i .  B u  m e t o d   b o l a l a r n i n g   p s i x o d i a g n o s t i k  
m aqsadlarda tekshirishda qoMlaniladi.  D.Veksler t o m o n id a n  asoslangan 
moslashtirilgan test  ommaviylashgandir.  U ndan  foydalanish  individual- 
psixologik  tekshirishlarni  o 'tk az ish d a  bola  h aqida  za ru r  q o ‘shim cha 
m aM um otlarni  olishga  im k o n   beradi.

Download 11,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   344   345   346   347   348   349   350   351   ...   413




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish