‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I


-  bosqich  m u d d a ti  zarur  holatlard a  1



Download 11,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet351/413
Sana16.01.2022
Hajmi11,97 Mb.
#379486
1   ...   347   348   349   350   351   352   353   354   ...   413
Bog'liq
Pedagogika. 1-qism (M.Toxtaxojayeva, S.Nishonova) 583e888c8e1f192e31521286245d8a52

1

bosqich  m u d d a ti  zarur  holatlard a 
1
  yoki  hatto 
2
  yilga  uzaytirilishi 
m u m k in .
U la r bilan  ishlashda  asosiy vazifa — bolalar to m o n id a n   atrof-m uhit 
h a q i d a g i   b i l i m l a r n i   e g a ll a b   o li n is h i g a   y o r d a m   b e r i s h ,   u la r d a  
kuzatuvchanlik va amaliy o ‘quv  faoliyati tajribasini  hosil  qilish,  mustaqil 
ra v is h d a ,  b ilim la r n i  eg a lla sh   va  a m a liy o td a   u l a r d a n   fo y d a la n ish  
m alakasini  shakllantirishdan  iborat.
B u n d a y   o ‘quvchilar  individual  yondashishni  talab  etadilar.  Ularni 
korrek sio n   o 'q itish  d av o lash -s o g ‘lomlashtirish  tadbirlari  bilan  birga 
am a lg a   oshirilishi  zarur.  0 ‘quv  materiali  ham d a  t a ’lim  m etodi  P R O Q  
bolalarn in g   rivojlanish  darajalariga  m os  holda  tanlanishi  zarur.
Aqli  zaiflikning  psixologik-pedagogik  xususiyatlari,  uning  paydo 
b o ‘Iishi  saba bla ri.  Aqli  zaiflikni  o ‘rganish  bilan  b o g ‘liq  m asalalar 
k o r r e k s i o n   ped a g o g ik a d a  (defektologiyada)  en g   m u h i m   m asalalar 
qatoriga  kiradi.
Aqliy  rivojlanishi  buzilgan  bolalarni  o ‘qitish,  tarbiyalash,  ijtimoiy 
m o s l a s h t i r i s h   va  o ‘r g a n is h   m u a m m o l a r i   k o r r e k s i o n   ( m a x s u d )  
p e d a g o g ik a n in g   m u h im   sohasi  —  oligofrenopedagogika  to m o n id a n  
o ‘rganiladi.  «Oligofreniya»  (y u n o n c h a   olygos  —  kam   va  p h re n   —  aql) 
t e r m in i   X IX   asrda  m a s h h u r  nem is  psixiatri  Emil  K repelin  to m o n id a n  
q o 'llan ilg an .
Oligofreniya  —  bu  natal  (tu g ‘ilish  payti)  yoki  p ostnatal  (hayotiy 
.  r iv o jla n is h n in g   erta  bosq ich i)  davrlarda  m arkaziy  nerv  tizim ining 
zararlanishi  natijasida yuzaga  keladigan aqliy yoki  psixik rivojlanmaslik.
Oligofreniyaning  sabablari  bosh  miyani  buzilishiga  olib  keluvchi 
ekzogen  (tashqi)  va en d o g e n   (ichki)  omillar b o ‘lishi  m um kin.  Ekzogen 
o m illa r sirasiga o n aning  hom iladorlik davrida turli  infeksion  kasalliklar 
bilan  kasallanishi  (virusli  kasalliklar,  qizilcha,  qizam iq,  kor,  Botkin 
kasalligi va boshqalar),  c h a q alo q n in g  ona organizmidagi turli parazitlar 
b ila n   z a r a r la n is h i  ( to k s o p l a z m o d )   h a m d a   tu rli  t u g ‘m a   shikastlar 
(asfiksiya)  kiradi.  O n a n in g   y u ra k -q o n   t o m ir   tizim i,  buyrak,  jigar 
kasalliklari  bilan  o g ‘rishi,  hom ila d o rlik  davrida  ruxsat  etilmagan  dori- 
d a r m o n l a r n i  qabul  qilishi,  hom iladorlik davrida turli jism oniy va psixik 
j a r o h a tla rn i  olishi,  ayollarning  zararli  ishlab  chiq arish d a  ishlashlari, 
a t r o f - m u h itn i n g   y o m o n   sharoitlari,  chekish,  alkogolizm ,  ota-onalari
www.ziyouz.com kutubxonasi


giyohvand  m o d d a l a m i   is’tem ol qilishlari h a m  chaqaloq bosh  m iyasining 
zararlanishiga  sab a b   b o i i s h i   m u m k in .
Aqli  z a if  sh ax slar  rivojlanish  va  n u q s o n   darajasiga  ko ‘ ra  tu r l i c h a  
b o ‘ladi.  U larni  quyidagi  uch  g u ru h g a   ajratish  m um kin:
1.  O n a   q o r n id a   miyasi  sh ik astlan g an   bolalar.
2.  T u g ‘ilishi  paytida yoki tu g ‘ilgandan  keyin uch yil d a v o m id a   miyasi 
shikastlangan  bolalar.
B u tu n ja h o n   s o g ‘liqni  saqlash  ta s h k ilo ti  (V O Z )  1 9 9 4 -y ild a   aqli 
zaiflikning  q u yidagi  t o ‘rt  d ara ja sin i  e ’t i r o f   etgan:  s e z ilm a s  ( k a m ) ,  
o ‘rtacha.  og ‘ir  va  c h u q u r   d a r a ia la r.
K am   darajadagi  aqli  zaiflik  o ‘q u v c h ila r  m a k ta b n i  bitirish  d a v r id a  
o ‘z larin in g   p s i x o m e trik   va  k lin ik   n a m o y o n   b o ‘lishi  b il a n   n o r m a l  
rivojlanayotgan  o d a m l a r d a n   k am   farq  qiladilar  h a m d a   m u v affaq iy at 
bilan  ishga joylashadilar.
Aqli  zaiflik tu z a tib   b o ‘lm aydigan  h odisa  sifatida  e ’t i r o f  etilsa  h a m ,  
u n i  korreksiya  qilib  b o ‘lmaydi  d e g a n   m a ’n o n i  anglatm aydi.  A ksariyat 
t a d q i q o t la r d a   m a x s u s  (k o r re k s io n )  t a ’lim  m u a s sa s a la rid a   m e t o d i k  
jih a td a n   t o ‘g ‘ri  y o ‘l  tutilishi  aqli  z a i f  b o lalarn in g   riv ojlanishida  ijobiy 
natijaga  erishish  m u m k in lig in i  k o ‘rs a tm o q d a .

Download 11,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   347   348   349   350   351   352   353   354   ...   413




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish