‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I


Aqli  zaif bolalar  bilan  olib  boriladigan  korreksion  ishlar



Download 11,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet352/413
Sana16.01.2022
Hajmi11,97 Mb.
#379486
1   ...   348   349   350   351   352   353   354   355   ...   413
Bog'liq
Pedagogika. 1-qism (M.Toxtaxojayeva, S.Nishonova) 583e888c8e1f192e31521286245d8a52

Aqli  zaif bolalar  bilan  olib  boriladigan  korreksion  ishlar. 
A qli  z a i f  
bola biian  korreksion  ishlarni erta boshlash  nuqsonni  m aksim al  d a r a ja d a  
tuzatish  va  ikkilam chi  c h e tla n ish la r n in g   o ldini  olishga  im k o n   b erad i. 
Aqliy  qoloqlikni  psixologik-pedagogik  diagnostika  qilishni  o ‘z  v a q t i d a  
o ‘tkazish j u d a   m u h im d ir.
Aqli zaif b o lalar oila yoki  sog‘liqni saqlash  tizimiga q arash li  m a x su s 
yaslilarida  tarbiyalanadilar.  M a k ta b g a c h a   yoshdagi  b o la la r  b i l a n   olib 
boriladigan  ko rrek sio n   ishlar  aqli  z a if   b o la la r  u c h u n   m axsus  b o l a la r  
bog'c halarida am alga oshiriladi.  Aqli z a if b o ‘lgan  m aktabgacha y o s h d ag i 
b o la la r  o m m a v iy   b o la la r  b o g ‘c h a la rid a g i  m axsus  g u r u h l a r g a   q a b u l  
qilinishlari  m u m k in .  U la r d a  o ‘qitish  m axsus b o lalar bog‘ch a sid a g i  kabi 
maxsus  dastu r  b o ‘yich a  olib  boriladi.
M a k tab  yoshidagi aqli  zaif b o lalar m axsus (korreksion)  m a k ta b l a r d a  
o ‘qitiladilar,  bu  y e rd a   o ‘qitish  davlat  t a ’lim   standarti  a so sid a  m a x s u s  
d a s tu r b o 'y ic h a   olib boriladi.  B u n d a y   m a k ta b la rd a   u m u m iy  o ‘rta t a ’lim  
fanlari  (o n a  tili,  o ‘qish,  m a te m a tik a ,  geografiya,  tarix,  ta b ia t, j i s m o n i y  
tarbiya,  rasm,  m u siq a ,  c h izm a ch ilik )  b ila n   birga  m axsus  k o r r e k s i o n  
fanlar h a m  o ‘qitiladi.  Maxsus m a k ta b la r d a   m e h n a t  t a ’limi m u h i m  o ‘rin
www.ziyouz.com kutubxonasi


egallaydi.  M eh n a t  t a ’limi  IV  sinfdayoq  professional  xususiyatga  ega 
b o ‘Iib,  bolalar o ‘zlari  bajara oladigan  kasbni o ‘zlashtiradilar.  Tarbiyaviy 
i s h l a r  
h a m  
k a t t a  
a h a m i y a t g a   ega  b o ' l i b ,  
a s o s i y  
m a q s a d  
t a r b i y a l a n u v c h i l a r n i   ijtim o iy la s h tirish ,  b o l a l a r d a   ijobiy  sifatlarin i 
tarbiyalash,  atrofdagilar va  o ‘zlariga t o ‘g‘ri  baho berishga  o ‘rgatiladilar. 
Ayni v aq td a  respublikada aqli  zaif bolalar uch u n   maxsus  maktablarning 
90  %  ini  m a k ta b - in te r n a tla ri  tashkil  etadi.
G o h o   aqliy  riv o jlan ish id a  nuqso n i  boMgan  b o la n in g   o m m a v iy  
u m u m iy   o 'r t a   t a ’lim  m aktabiga  jalb  etilish  holati  k o ‘zga  tashlanadi. 
B unday holatda bolaning taqdiri,  uni o ‘qitish va tarbiyalash  m a s’uliyatini 
o t a - o n a l a r o ‘qituvchi-defektologlar bilan  kelishib olishlari zarur.  Normal 
rivojlanuvchi  b o lalar  bilan  bir  sinfda  o'qiydigan  aqli  za if bola  alohida 
m u n o s a b a t n i   talab  etadi.  Bola  kuchi  yetganicha,  darsning  borishiga 
xalaqit  qilm ay sinffaoliyatida  ishtirok etishi kerak.  U nga biror narsaning 
tu s h u n a rs iz  b o ‘lishiga y o ‘l  q o ‘yish  m um kin  emas.  Bu  holat  keyin  o ‘quv 
m a te r ia lin in g   m u tla q o   tushunm asligiga  olib  keladi.  Aqli  z a if  bolani 
o m m a v iy   u m u m iy   o ‘rta  t a ’lim  m aktabida  o ‘qitish  o ta -o n a la rin in g  
bevosita  ishtiroklarini  talab   etadi.
N u tq id a   nuqson  b o ‘lgan  o ‘quvchilarni  k o rrek s io n   o ‘qitish.  Nutqiy 
buzilishlar  sabablari  va  ularning  turlari.  N u tq   faqatgina  insonga  xos 
b o ‘lgan  m u h i m   psixik  funksiyadir.  Nutqiy  m u n o s a b a tla r  yo rd a m id a , 
shaxs  o n g id a  borliqni  aks ettiruvchi  bilimlar do im iy   ravishda  t o ‘ldirilib 
va  boyitib  boriladi.
N u t q i y   n u q s o n la rn i  o ‘rganish,  oldini  olish  va  korreksiya  bilan 
korreksion  pedagogika  (defektologiya)ning m u h im  sohasi —  logopediva 
(y u n o n c h a   logos — s o ‘z va  paideia — tarbiyalash)  shug‘ullanadi.  Patogen 
om il  t a ’sirida yuzaga  kelgan  nutqiy buzilishlar o ‘z - o ‘zidan y o ‘qolmaydi 
va  u  maxsus  tashkil  etilgan  korreksion-logopedik  choralarsiz  bolaning 
keyingi  rivojiga  salbiy  t a ’sir  k o ‘rsatadi.
N u t q i y   buzilishini  keltirib  chiqaruvchi  saba bla r  orasida  ekzogen 
(tashqi)  va e ndoge n  (ichki)  om illar asosiy rol  o ‘ynaydi.  B undan tashqari 
( a n a t o m ik - fiz io lo g ik ,  m orfologik),  funksional  (psixogen),  ijtimoiy- 
p s ixologik  ( a t r o f - m u h i t n i n g   salbiy  t a ’siri),  p sixonevrologik  (psixik 
funksiyalarining  buzilishi  (aqli  zaiflik,  xotira  yoki  d iq q a tn in g   buzilishi 
va  b o sh q a la r)  sab a b la rn in g   h a m   t a ’siri  sezilarli  b o ‘ladi.
E k z o g e n -o rg a n ik   o m illa r  sirasiga:  bolaning  m arkaziy  nerv  tizimi 
va u n in g  organizm iga salbiy t a ’sir etuvchi o m illar (infeksiya, jarohatlar,
www.ziyouz.com kutubxonasi


1
 
intoksikatsiya),  tu rli  akusherlik  patologiyalari  (bel torligi,  t u g ‘ilishning 
ch o 'z ilib   ketishi  yoki  tez  sodir  b o ‘lishi,  y o ‘ldoshga  o ‘ralib  qolishi, 
b o la n in g   n o t o ‘g ‘ri  jo ylashishi  va  b o s h q a la r ) ,   m a la k a li  a k u s h e r l i k  
yordam ining k o ‘rsatilmasligi,  chala t u g ‘ilish  kabi  holatlar sabab b o ‘ladi.
Hozirgi  k u n d a   logopediyada  nutqiy buzilishlarni  ikki tu ri  ajratiladi:

Download 11,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   348   349   350   351   352   353   354   355   ...   413




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish