Yangi mahsulotni ishlab chiqarish bugungi kunda yangicha sita
loitlnrga doim iy m oslashib borishni talab qiluvchi tez oV.garuvclian
sharoitlarda ro ‘y berm oqda. Bu jaray o n n in g sam aradorligini oshi-
lishda Internet katta foyda keltirishi, m ahsulotni ishlab chiqish ja-
m yonini sezilarli qisqartirishi va uni korxona m iqyosida zam onaviy
axborot texnologiyalaridan foydalanish global jarayoniga aylantiri-
.lii mumkin.
Yangi m ahsulotni ishlab chiqarish jaray on ining
asosiy bosqichlari
va bunda Internetdan foydalanish m um kin b o ‘lgan yo'nalishlarni
k o 'rib chiqamiz.
Yangi m ahsulotni ishlab chiqarish bosqichlari.
M ahsulotni
ishlab chiqarishdan oldin keluvchi m uhim bosqichda korxonaning
bozordagi xulq-atvor strategiyasini ishlab chiqish ro ‘y beradi. Bu
jarayon bozorni sinchiklab segm entlash, m aqsadli iste’m olchilar gu-
ruhlarini aniqlash, ularning ehtiyojlarini aniqlashtirish va m ahsulot
ni joylashtirish konsepsiyasini ishlab chiqishni qam rab oladi.
Shu bosqichning o ‘zidayoq iste’m olchilar ehtiyojlarini aniqlash-
da Internet ju d a katta foyda keltirishi m um kin. O datda, iste’m ol
chilar m ahsulotdan qanday foydalanayotganligi, uning qaysi xusu
siyatlari yoki funksiyalarini yaxshilashni istashlari haqida axborot
olish uchun kom paniyalar fokus guruhlaridan foydalanadi. Iste'm ol-
chilarning istak-xohishlari va shikoyatlarini aniqlash uchun ular o ‘z
sotuvchilari va dilerlar tarm oqlari bilan m aslahatlashishi mumkin.
Elektron aloqa vositalarini q o 'llash bu jarayonlarni
ancha tezlashtir-
ish va ularni o ‘tkazish tannarxini pasaytirishga im kon beradi.
M azkur bosqich yakunlangandan so ‘ng firm a bevosita yangi
m ahsulotni ishlab chiqarishga o ‘tishga tayyor boMadi. Bu jarayon,
shuningdek, innovatsiya jarayoni ham deb nom lanib, olti bosqichni
qam rab oladi:
- yangi tovarlar haqida g ‘oyalar izlash;
- g ‘oyalam i tanlab olish;
- yangi tovar g ‘oyasini tijoratlashtirishni
iqtisodiy tahlil qilish;
95
- tovarni ishlab chiqarish;
- tovarni bozor sharoitlarida sinab k o ‘rish;
- tovarni bozorga chiqarish va joriy qilish.
Har qanday g ‘oya ko'rsatilgan bosqichlarning har biridan o ‘ta
oladi deb aytish qiyin, albatta. Tadqiqotlarning ko'rsatishicha, bu
y o ‘lning oxirigacha kam dan kam g ‘oyalargina yetib boradi. Yangi
m ahsulotni ishlab chiqish haqidagi adabiyotlar tahlili shuni k o ‘rsa-
tadiki, tijorat m uvaffaqiyatiga dastlab ta k lif qilingan g ‘oyalarning
1 foizdan ham kam i erishadi, biroq bu y o ‘lning oxirigacha yetib bor-
ganlar orasida tijorat nuqtayi nazaridan 60 foizi m uvaffaqiyatli h i
soblanadi. Tabiiyki, k o ‘plab g ‘oyalar birinchi
bosqichdayoq puchga
chiqadi, buni nisbatan kam xarajatlar bilan am alga oshirish m um kin,
biroq bu holatlarda loyihachilar noaniqlik darajasining yuqoriligi
sababli asoslangan qaror qabul qilishda qiyinchilikka uchraydilar.
Faqat kam sonli g ‘oyalargina barcha bosqichlardan muvaffaqqiyatli
o ‘tadi.
Internet va boshqa axborot texnologiyalari quyidagi y o ‘nalishlar-
da innovatsiya jarayoniga katta hissa qo‘sha oladi:
- eng istiqbolli variantlarni tanlab olish va aniqlangan xatolarni
bartaraf qilish - m ahsulotni tayyorlashda bu m ahsulot bozorda ta k lif
etish bosqichiga yaqinlashgan sari uning xarajatlari tez o ‘sadi. Shu-
ning uchun yangi tovar ishlab chiqaruvchilar oldida turgan m uhim
m aqsad bu tovarlarning eng istiqbollilarini tanlash ham da uni ishlab
chiqarish va bozorga chiqarish uchun jud a katta m ablag‘ sarflangun-
cha aniqlangan xatolarni
bartaraf etish hisoblanadi;
- kom paniyaning barcha b o ‘linmalari o ‘rtasida samarali aloqa
o ‘m atish - har qanday kom paniya yangi mahsulotni ishlab chiqa-
rishda bu jarayonni universalroq qilish va tashkilotda ichki axborot
alm ashinishni tezlashtirish uchun Internet im koniyatlaridan
foyda-
lanishi mum kin. Internetning im koniyatlari Yer sharining turli
nuqtalarida b o ‘lgan holda axborot alm ashinishi
m um kin b o ig a n
ishchi guruhlarini shakllantirishga imkon beradi. B u esa bozor ho-
96
Inti, m ijozlar, m ahsulotlarning o ‘ziga xos xislatlari haqida axborot
nlm ashinishni tashkil qilishga yordam beradi.
K eltirilgan im koniyatlardan foydalanishning asosiy natijasi yangi
m ahsulotni ishlab chiqarish jarayonining tezlashuvi b o ‘lishi lozim.
Ilunga erishishning m uhim ligi yangi m ahsulotni bozorga chiqarish
vaqti bilan uning foydaliligi o ‘rtasidagi b og‘liqlik bilan izohlanadi.
Tndqiqot natijalari 6.3-rasm da aks ettirilgan b o ‘lib, unda elektronika
m ahsulotlari bozoridagi yangi m ahsulot keltiruvchi foyda hajm ining
o ‘z tovarini ta k lif qilish m uddatining raqobatchilarga nisbatan ertal-
igiga b o g ‘liqligi k o ‘rsatilgan.
B ozorda yangi m ahsulotni raqobatchilarga nisbatan olti oy ol-
dinroq taqdim etishi m um kin b o ‘lgan kom paniya bu vaqt ustunligini
o ‘rtacha foyda m iqdoridan uch baravar katta b o ‘lgan doim iy foyda-
ga aylantirish im koniga ega b o ‘ladi.
Raqobatchilarga nisbatan
foyda hajmi
6.4-rasm.
Do'stlaringiz bilan baham: 
