‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o L iy va o r t a m a X s u s t a ’l im V a z ir L ig I sh. J. Ergashxo‘jayeva innovatsion marketing

Innovatsiyalarning param etrik va funksional-qiym at tahlili.
Har qanday innovatsiya, uning muayyan vazifalaridan q a t’i nazar, 
qator k o ‘rsatkichlar yordam ida tavsiflanishi mumkin.
Param etrik tahlilning m ohiyati barcha tadqiq etilayotgan in­
novatsiya xususiyatlarini tavsiflaydigan k o ‘rsatkichlar zaruriy 
va yetarli y ig ‘indisini aniqlash ham da innovatsiyani q o ‘llashdan 
olinadigan um um iy sam arani tavsiflaydigan b o g iiq lik la r sh akllan­
tirish hisoblanadi.
Param etrik usul tadqiq etilayotgan innovatsiya xususiyatlarini 
sifat va son jihatidan ifodalashga asoslanadi. Bu amaliy m a ’lumot- 
lar asosida o ‘zaro bog‘langan ko'rsatkichlar bog‘liqlik shaklini va 
ularning m iqdoriy ifodasini aniqlash im konini beradi. K o ‘rsatkichlar 
b o g iiq lig i funksional (har bir alohida kuzatiladigan holat - kuzatuv- 
da aniq va ravshan nam oyon boMadigan) yoki korrelatsion (korrelat- 
sion usul asosida aniqlanadigan) b o iis h i mumkin.
N orm ativ-param etrik usullar innovatsiyalarni raqobatchilarning 
shunga o ‘xshash tovarlari va turli o'rinbosar tovarlar bilan taqqos- 
lashni o ‘z ichiga oladi. U lardan foydalanish, ko'pincha, iste’mol- 
chini xuddi shunday ehtiyojni qoniqtiradigan boshqa tovarlar bilan 
taqqoslaganda innovatsiyaning ustunliklariga yaqqol ishontirishga 
im kon beradi.
N orm ativ-param etrik usullar qatoriga quyidagilarni kiritish 
m u m k in :
- solishtirm a k o ‘rsatkichlar usuli;
- strukturali analogiyalar usuli;
- agregatli usul;
- korrelatsion-regression tahlil;
- ekspertlar usuli;
- ball usuli;
- juftlab taqqoslash usuli;
- rang korrelatsiya usuli.
110

---

Narx va xarajatlarni aniqlash va tahlil qilishning param etrik usul- 
larining barcha turlari bir xil turdagi m ahsulot guruhlari doirasida 
statistik m a ’lum otlarni qayta ishlashga asoslanadi.