Yusupova nargiza shakirovna jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

So‟zning harakat faoliyatidagi
alo‟idaharakatlarning o‟zaro bog‟liqligini 
aniqlashdagi zarurligi. Ayniqsa, yo‟llanma beruvchi mashqlarni bajarishda buni 
yoddan chiqarmaslik lozim. Bunday mashqlar aytarli emostional bo‟lmay, ularni 
o‟zlashti-rilayotgan asosiyharakat faoliyatlari bilan bog‟liqligini anglash kerakligi 
talab qilinadi.
4. O‟qituvchining mashq texnikasi asosini tushuntirish-dagi nutqiga katta 
a‟amiyat berish, asosiy zo‟riqish talab qilinadigan daqiqalarini eslatish. Odatda bu 
maqsadda ko‟rsat-ma aytish tarzidagi ifoda va iboralar (“qo‟llarni”, “boshni”, 
“aleop”. vah.k.lar)dan foydalaniladi.
5. So‟z obrazli bo‟lishi kerakligi. Obraz vositasida ifodalash mashqin 
ko‟rgazmaliligini oshiradi va o‟quvchilarga faoliyatni ancha tushunarli qiladi. 
O‟quvchilar bilimlari vaharakat tajribasinihisobga olganholda, o‟qituvchi 
qo‟yilgan vazifalarni bajarish bilan bog‟liq bo‟lgan kerakli detallarga o‟quvchi 
diqqatini qaratadi mumkin. 
6. O‟quvchilarga xali avtomatlashmaganholda bajarayotganharakatlarihaqida 
(tuzatishga to‟g‟ri kelib qolgan paytlardagisi bundan mustasno) gapirish maqsadga 
muvofiq emas. O‟qituvchi o‟quvchining avtomatlashganharakatlarihaqida gapirsa, 
o‟quvchi ijro vaqtidaharakatni o‟sha fazalari ustida o‟ylaydi, natijada 
avtomatlashganharakatlar tarkibida uzilishlar sodir bo‟ladi. 
So‟zning 
emostionallik
xizmati o‟quv va tarbiyaviy vazi-falarnihal etishda 

---

71 
mu‟im a‟amiyatga ega. Emostional ji‟atdan rango-ranglik so‟zning taosir kuchini 
oshiradi va maonosini tushunarli qiladi. U o‟qituvchining o‟z faniga, o‟quvchiga 
bo‟lgan munosabatini bildiradi, o‟quvchi qiziqishini oshiradi, o‟zining yutug‟iga 
ishontiradi qiyinchiliklarni engish uchun ishonch tug‟diradi.
Umumiy pedagogika jarayonida so‟zdan doimo foydala-niladi. Jismoniy 
tarbiya jarayonida uni qo‟llash o‟ziga xos mazmuni va uslubiy xususiyatlari bilan 
ajralib turadi. 
Aytib berish
(„ikoya) O‟quvchi faoliyatini o‟yin tarzida tashkillash uchun 
ko‟pincha o‟qituvchi tomonidan aytib berish qo‟llaniladi.