Yusupova nargiza shakirovna jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

6. O‟quvchilar individi va guruhni tayyorgarligini muvo-fiqligi. 
Masalan, ayrimharakat faoliyatlarini o‟zlashtirishda yaxshi tayyorgarlikka ega 
o‟quvchilar uchun qismlarga ajratib o‟rgatish metodini qo‟llash maqsadga muvofiq 
emas, nisbatan tayyorgarligi mavjud bo‟lganlari uchun esa buharakat faoliyatni 
egallashni yo‟llanma beruvchi mashqlar bilan boshlash lozim bo‟ladi. So‟z bilan 
ifodalash usuliyatidan foydalanishda o‟quv-chilarning umumiy bilimlari darajasi 
bir muncha yuqori bo‟lsa o‟rganish jarayoni oson kechadi. Masalan: “viraj” 
bo‟ylab yugu-rishni tushuntirishda ularni fizika so‟asi bo‟yicha bilimiga 
tayanishimizga to‟g‟ri keladi vah.k.
7. O‟qituvchining individual xususiyatlari va imkoniyat-larini 
muvofiqligi.
Albatta,har bir pedagog ta‟limning barcha usuliyatlarini to‟lahajmda 
egallagan bo‟lishi, baozi o‟qituvchilar ayrim usuliyatlarni yaxshi, ayrimlarini esa 
yaxshi bilmaydilar. Jismoniy tarbiya jarayonida o‟qituvchining bun-day 
xususiyatlarnihisobga olishga to‟g‟ri keladi. Agar maolumholatda ikki xil 
usuliyatdan bir xil natija chiqishi aniq bo‟lib qolsa, albatta, o‟qituvchi o‟zi puxta 
bilgan usuliyatni qo‟llashi lozim.
8. Mashg‟ulotlar sharoitining muvofiqligi.
Masalan, maktabdagi darslarda 
tirmashib chiqishga o‟rgatish faqat bir yoki ikki arqon bilan amalga 
oshirilsa,harakatni bir butunligicha to‟la o‟rgatish usuliyatidan foydalanish samara 
bermaydi chunki mashg‟ulotning zichligiga putur etadi. So‟zdan foydalanish meto-
dida o‟qituvchi zalning akustikasini va sport maydonining sat‟inihisobga olmasa 
o‟zi uchun qo‟shimcha nokerak muammolarga duch keladi. 

---

68 
9. Usuliyatlarning turli xillaridan foydalanish talabi
. Usuliyatlarninghech 
qaysisi biri gegemon, etakchi yoki universal bo‟la olmaydi. Ularning barcha 
turlaridan foydalanish, ta‟lim-ning samarasini oshiradi.har bir usuliyatning o‟ziga 
xos yaxshi tomonlari bo‟lishini eotibordan soqit qilib bo‟lmaydi. Ulardan 
savodsizlarga foydalanishning oqibati yaxshi bo‟lmay-di. Samara berayotgan 
usuliyatlar boshqa paytda umuman yaroqsiz, xatto zararliham bo‟lib qolishi 
mumkin. Shuning uchun pedagogika jarayoni ta‟limning usuliyatlaridan maqsadga 
muvo-fiqini tanlay bilishni taqozo etadi.