Yussx usulining dori vositalari tahlilida qo’llanilishi I. Kirish

(tR1) qiymati bilan ifodalanadi. Umumiy ushlanish vaqti (tR), qo‘zg‘almas fazada ushlanish vaqti (tR1) va
qo‘zg‘aluvchan fazadagi ushlanish vaqtining(tm) qiymatlarini yig‘indisidan tashkil topgan.
tR = tR1 + tm
Bunday sharoitda kolonkalarda moddalarining bo‘linishi quyidagicha chizma holida ifodalash mumkin.
R2 t' R1 t'
W

R2 t
R1 t
M t
0
tm – qo‘zg‘aluvchan fazani ushlanish vaqti
t’R1, t’R2 – toza ushlanish vaqti
tR1, tR2 – moddalarni ushlanish vaqti
W – pik asosining kengligi
δ -gauss aylanmani dispersiyasi
Hosil bo‘lgan xromatogramma moddalarni sifat ko‘rsatkichini aniqlash uchun foydalaniladigan bo‘lsa, u
holda ushlanish vaqti moddalarning konsentratsiyasiga boqliq bo‘lmaydi. Ushlanish vaqti asosan elyuent
tezligiga bog‘liq bo‘lganligi uchun bu usulda ko‘proq ushlanish hajmiy qiymati bilan foydalaniladi.
SHunga asosan ushlanish hajmi (VR), moddani ushlanish vaqtiga (tR) va elyuentning hajmiy tezligiga [(F)
sm3/daq] to‘g‘ri proporsional holda bog‘liqdir.
VR = tR ∙ F
SHunga asosan sorbsiyalanmagan moddaning ushlanish vaqtini bilgan holda, kolonkadagi
harakatlanuvchi fazaning hajmini (VM) aniqlash mumkin
VM = t0 ∙ F
Bundan tuzatilgan hajmiy ushlanish (VN) qiymatini topib olinadi. Uning qiymati (VR) umumiy ushlanish
hajmidan Harakatlanuvchi fazaning hajmini ayirmasiga tengdir.
VN= VR -VM
Tuzatilgan ushlanish hajmi proporsional holda qo‘zg‘almas fazani hajmiga (VS) tengdir.
VN=K ∙ VS
Proporsionallik koeffitsienti (K) bo‘linishdagi termodinamik koeffitsientga teng bo‘lib, bo‘linish
xromatografiyasida u Nernst bo‘linish koeffitsientiga to‘g‘ri keladi.