Yuristning nutq

Raislik qiluvchi: sudlanuvchi, o ‘rningizdan turing. 0 ‘z
familiyangiz, ismingiz, otangizning ismi, tugHlgan joyingiz, kun,
oy va yilini, yashash joyingiz, kasbingiz, ma ’lumotingiz, oilaviy
ahvolingizni aytib bering. Mukofotlaringiz bormi? Sizga ayblov
xulosasi topshirilganmi, qayerda va qachon taqdim etilgan?
Sizga qanday ayb q o ‘yilayotganini bilasizmi?
Ta’kidlash zarurki, raislik qiluvchi sudlanuvchiga ism- 
sharifini aytmasdan murojaat qiladi. Bundan maqsad shuki, 
u o ‘zini ta n ish tiris h bilan o ‘zi haqidagi an k eta 
ma’lumotlarining to‘g‘riligini tasdiqlaydi. Sudlanuvchining 
shaxsi bilan bog‘liq masalalar hal bo‘lganidan so‘ng, raislik 
qiluvchi sud m uhokam asidagi huquqlarini, avvalo, 
sudlanuvchiga (yoki sudlanuvchilarga), so ‘ngra — 
jabrlanuvchiga, fuqaroviy da’vogarga, fuqaroviy javobgarga 
va agar bor bo‘lsa, ulaming vakillariga tushuntiradi. Yuqorida 
ko‘rsatilgan shaxslarning har biriga huquqlari alohida
136

---

tushuntiriladi. Shu bilan birga, sud har bir odam o‘z huqüqini 
tushunib olganiga ishonch hosil qilishi lozim. Raislik qiluvchi 
esa sud muhokamasining borishida ularning har bin o ‘z 
huquqlaridan foydalana olishi uchun chora ko‘rishi zamr. 
Shuningdek, ekspert va mutaxassisga ham o‘z huquq va 
majburiyatlari tushuntiriladi.
Raislik qiluvchi birinchi bo‘lib sudlanuvchiga murojaat 
qilarkan, unga quyidagilami ma’lum qiladi: 
JPK ning 46-
moddasiga muvofiq, sizga ona tilidan va tarjimon xizmatidan
foydalanish, himoyachi olish, о ‘z huquqingizjni shaxsan himoya
qilish, iltimosnoma kiritish yoki rad qilish,sud qarori va
harakatlaridan shikoyat qilish, sud majlisi bayonnomasi bilan