Yuristning nutq

Raislik qiluvchi: Sud tergovini boshlaymiz. Ayblov xulosasini
o ‘qib eshittiring (ayblov xulosasi e ’lon qilinadi). Sudlanuvchi,
o ‘mingizdan turing. Siz о ‘zingizni aybdor deb hisoblaysizmi?
(ha, y o ‘q, qisman).
Ayblov xulosasini o‘qiyotganda bir xil ohangda o‘qishdan 
qochish, tegishli nutq normalariga rioya qilish, talaffuzning 
to ‘g‘riligiga, urg‘uning to ‘g‘ri qo'yilishiga e’tibor berish 
lozim.
Sudlanuvchining o‘zini aybdor deb bilishi yoki aybini tan 
olmasligi haqidagi javobidan keyin sud ayblovchi va qolgan 
barcha tomonlardan sud tergovida dalillami o ‘rganish tartibi, 
ya’ni sudlanuvchi, jabrlanuvchi, guvohlami so‘roq qilish 
ketma-ketligi, ekspertlami tinglash va dalillami tekshirishga
138

---

qaratilgan boshqa sud harakatlari to ‘g‘risidagi fikr- 
mulohazalarini tinglaydi.
Amaliyotda odatda, agar sudlanuvchi o‘zini aybdor deb 
bilsa va batafsil ko‘rsatma berishni istasa, dalillami o‘rganish 
sudlanuvchini so ‘roq qilishdan boshlanadi, so‘ngra 
jabrlanuvchi, guvohlar so‘roq qilinadi va boshqa dalillar 
tekshiriladi. Agar sudlanuvchi o‘zini aybdor deb tan olmasa 
va ko‘rsatma berishni xohlamasa, sud odatda dalillarni 
o‘rganishni jabrlanuvchini so'roq qilishdan boshlaydi, so‘ngra 
boshqa dalillarni tekshiradi va shundan keyingina, agar 
sudlanuvchi ko‘rsatma berishni xohlasa, uning ko‘rsatmasi 
tinglanadi. Tabiiyki, sudlanuvchining raislik qiluvchining 
ruxsati bilan istalgan paytda ko‘rsatma berish huquqi har doim 
saqlanadi. Sudlanuvchining sud tergovining istalgan paytida 
tinglanish huquqi uning himoyasining muhim kafolatlaridan 
biridir.
Sud tergovining bu qismi quyidagi nutqiy ifodalar orqali 
o‘z aksini topadi:
R aislik qiluvchi: Dalillami o ‘rganish tartibi to ‘g ‘risida